Emerytura, świadczenie kompensacyjne

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, nauczycielom przysługują nauczycielskie świadczenia kompensacyjne bądź emerytura powszechna.

Udokumentowane okresy składkowe, nieskładkowe są istotne przy ustalaniu prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Okresami składkowymi nazywamy inaczej okresami ubezpieczenia, za które przewidziany jest obowiązek opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne – ubezpieczenia emerytalne i rentowe – lub za które nie było obowiązku opłacania składki, ale ustawodawca uznał je za okresy składkowe.

Natomiast okresami nieskładkowymi są okresy, za które nie było obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe), które jednak z uwagi na specyficzny charakter podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych oraz ich wysokości.

Szczegółowy katalog okresów składkowych i nieskładkowych można znaleźć na stronie internetowej ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/okresy-uwzgledniane-przy-ustalaniu-prawa-do-emerytury-i-renty-i-obliczaniu-wysokosci-tych-swiadczen

Okres studiów nie jest okresem składkowym.
Czas nauki w szkole wyższej na jednym kierunku może być uznany jako okres nieskładkowy, pod warunkiem ukończenia tej nauki w wymiarze określonym w programie studiów.

Okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego są okresami składkowymi.
Natomiast okresy urlopu wychowawczego, czy też okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem do lat 4, to okresy nieskładkowe.
Okresy takie mogą być zaliczone do okresów nieskładkowych w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie, bez względu na liczbę dzieci, do 6 lat.

Należy pamiętać o tym, że do ustalania wymaganego stażu 30 lat okresy nieskładkowe uwzględnimy tylko w wymiarze, który nie przekracza 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych bada staż ubezpieczeniowy wyłącznie w sytuacji, kiedy ubezpieczony wystąpi z wnioskiem o świadczenie, którego prawo lub wysokość wymagają udowodnienia określonego okresu składkowego i nieskładkowego.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje kobiecie, jeśli spełni łącznie następujące warunki:
- ma co najmniej 30 lat stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
- rozwiąże na swój wniosek stosunek pracy lub wygaśnie on w określonych okolicznościach,
- ukończy określony wiek, czyli:
co najmniej 55 lat – do końca 2024 r.,
co najmniej 56 lat – w latach 2025-2026,
co najmniej 57 lat – w latach 2027-2028,
co najmniej 58 lat – w latach 2029-2030,
co najmniej 59 lat – w latach 2031-2032,
Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przysługuje, jeśli nauczyciel – po rozwiązaniu stosunku pracy w charakterze nauczyciela, a przed przejściem na to świadczenie – nie wykonuje żadnej innej pracy ani nie prowadzi działalności gospodarczej. Ostatnią aktywnością zarobkową musi być stosunek pracy w charakterze nauczyciela, w jednostkach wymienionych w ustawie.

Emerytura powszechna

Na emeryturę powszechną może Pani przejść od daty osiągnięcia 60 roku życia (kobieta).

Emeryturę powszechną przyznaje się osobom, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r., jeśli:
- ukończyły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn),
- mają opłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego lub ubezpieczenia emerytalnego
i rentowych przynajmniej za 1 dzień, np. jako pracownik czy też osoba prowadząca działalność pozarolniczą,
- nie mają emerytury przyznanej z powodu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego.
Emeryturę przyznamy od miesiąca, w którym zostanie złożony wniosek, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ukończony zostanie powszechny wiek emerytalny.

W przypadku emerytury powszechnej liczba okresów składkowych i nieskładkowych nie ma znaczenia przy ustaleniu prawa, natomiast ma wpływ na wysokość kapitału początkowego, od którego zależy wysokość emerytury.

Niedawno została uchwalona ustawa, która wprowadza wcześniejsze emerytury dla nauczycieli – jednak przepisy te wejdą w życie od 1 września 2024 r.

Zachęcam Panią do skorzystania z usług naszych doradców emerytalnych, dostępnych w każdej jednostce ZUS. Doradca wyjaśni zasady dotyczące poszczególnych świadczeń, odpowie na Pani pytania i wątpliwości.
Z doradcą emerytalnym można także porozmawiać podczas e-wizyty – czyli wideorozmowy. E-wizyta to wygodna, bezpieczna forma kontaktu z ZUS za pośrednictwem internetu. Więcej o e-wizytach
w ZUS tutaj: https://www.zus.pl/e-wizyta.

Zaznaczam, że doradca nie obliczy okresów składkowych i nieskładkowych.
Jeśli chce Pani mieć pewność co do posiadanego przez Panią stażu ubezpieczeniowego, może Pani złożyć wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, wraz z niezbędnymi dokumentami. ZUS rozpatrzy taki wniosek, przeanalizuje załączone dokumenty. Wyda stosowną decyzję, w której określi jakie warunki Pani spełnia, a jakich nie.

Anna Sobańska-Waćko
31 sierpnia 2023, 09:08