Emerytura kompensacyjna

1. REKOMPENSATA

Rekompensatę ustalamy wyłącznie do emerytury powszechnej.
Rekompensata za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie jest świadczeniem samoistnym, stanowi ona dodatek do kapitału początkowego i łącznie z nim podlega waloryzacji. Dzięki temu wpływa ona korzystnie na wysokość emerytury powszechnej.
Rekompensata przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która spełnia następujące warunki:
- przed 1 stycznia 2009 r. pracowała w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 15 lat,
- nie ma ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury, np. z Karty Nauczyciela, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ani emerytury pomostowej,
- wystąpi z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn).
Osoba, która skorzysta z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, nie będzie miała prawa do doliczenia rekompensaty do emerytury powszechnej, ponieważ nie spełni drugiego z przytoczonych powyżej warunków.
2. NSK – prawo

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje kobiecie, jeśli spełni łącznie następujące warunki:
o ma co najmniej 30 lat stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
o rozwiąże na swój wniosek stosunek pracy lub wygaśnie on w określonych okolicznościach,
o ukończy określony wiek, czyli:
co najmniej 55 lat – do końca 2024 r.,
co najmniej 56 lat – w latach 2025-2026,
co najmniej 57 lat – w latach 2027-2028,
co najmniej 58 lat – w latach 2029-2030,
co najmniej 59 lat – w latach 2031-2032.
Do wymaganego stażu 20 lat pracy nauczycielskiej nie wliczamy następujących okresów:
- okresów niezdolności do pracy, za które wypłacono wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,
- okresów, za które wypłacono zasiłek opiekuńczy lub macierzyński,
- okresów niewykonywania pracy, za które wypłacono – na podstawie Karty Nauczyciela:
 wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. z powodu choroby,
 wynagrodzenie w czasie urlopu macierzyńskiego – za okres od 15 listopada 1991 r. do 31 lipca 1992 r.,
- urlopu dla poratowania zdrowia,
- urlopu szkoleniowego,
- urlopu na dalsze kształcenie się,
- okresów pozostawania w stanie nieczynnym,
- urlopu wychowawczego,
- urlopu bezpłatnego,
- służby wojskowej.

Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przysługuje, jeśli nauczyciel – po rozwiązaniu stosunku pracy w charakterze nauczyciela, a przed przejściem na to świadczenie – nie wykonuje żadnej innej pracy ani nie prowadzi działalności gospodarczej. Ostatnią aktywnością zarobkową musi być stosunek pracy w charakterze nauczyciela, wychowawcy lub innego pedagoga, w placówkach, wymienionych w ustawie:
- publicznych i niepublicznych przedszkolach,
- szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
- publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego,
- placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, 949 i 2203), czyli:
o młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
o młodzieżowe ośrodki socjoterapii,
o specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze,
o specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży, które wymagają specjalnej organizacji nauki oraz szczególnych metod pracy i wychowania,
o ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, które umożliwiają:
 dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, które są organizowane na podstawie odrębnych przepisów,
 dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną jest niepełnosprawność intelektualna, realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego), obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
o placówki, które zapewniają uczniom opiekę i wychowanie w czasie, gdy uczą się poza miejscem, w którym mieszkają na stałe.

3. NSK – wysokość, OFE

Podstawa obliczenia wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego składa się z kwoty:
- składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zapisanych na indywidualnym koncie w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata świadczenia kompensacyjnego,
- zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Jeśli jest Pani członkiem otwartego funduszu emerytalnego, to dla celów wyliczenia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, składki na ubezpieczenie emerytalne zapisane na Pani koncie zwiększymy poprzez pomnożenie ich wskaźnikiem korygującym 19,55/12,22. Wskaźnik ten to stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do kwoty zapisanej na koncie ubezpieczonego (po odliczeniu części składki przekazanej do OFE).
4. OFE, emerytura kapitałowa

Zgodnie z zasadą "suwaka bezpieczeństwa", 10 lat przed osiągnieciem powszechnego wieku emerytalnego rozpoczyna się przekazywanie środków, zgromadzonych w OFE do ZUS. Środki te są sukcesywnie zapisywane na subkoncie ubezpieczonego, prowadzonym w ZUS.
W momencie osiągnięcia wieku emerytalnego, na rachunku w OFE nie będzie żadnych środków – będą one na subkoncie w ZUS. Wszystkie środki zgromadzone na subkoncie (np. te, które zostały przekazane przez OFE w ramach suwaka bezpieczeństwa) będą uwzględnione w emeryturze powszechnej – przysługującej po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego.
Kobieta, która ukończyła powszechny wiek emerytalny, a na swoim subkoncie ma zaewidencjonowaną kwotę równą lub wyższą od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego – wraz z emeryturą powszechną otrzyma emeryturę kapitałową, obliczoną z subkonta. Taka kapitałowa emerytura przysługuje do ukończenia 65 roku życia. Z chwilą ukończenia 65 lat następuje przeliczenie docelowej emerytury, która po przeliczeniu nie może być niższa, niż suma dotychczas pobieranych emerytur: powszechnej i kapitałowej. Więcej informacji na temat emerytur kapitałowych znajdzie Pani tutaj: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/emerytura-dla-osob-urodzonych-po-31-grudnia-1948/okresowa-emerytura-kapitalowa.
Zachęcam Panią do kontaktu z naszymi doradcami emerytalnymi, którzy są dostępni we wszystkich jednostkach ZUS. Wyjaśnią oni wszystkie wątpliwości dotyczące emerytury, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, rekompensaty czy emerytury kapitałowej.
Z doradcą można porozmawiać bezpośrednio, na naszych Salach Obsługi Klientów, albo poprzez wygodną e-wizytę – za pośrednictwem internetu. Informacje o e-wizycie są dostępne tutaj: https://www.zus.pl/e-wizyta.

Anna Sobańska-Waćko
8 listopada 2022, 09:24