Świadczenie kompensacyjne

Jednym z warunków niezbędnych do uzyskania prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest warunek rozwiązania stosunku pracy. Jeśli ubiega się Pani o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, musi Pani rozwiązać stosunek pracy. Może to nastąpić na jeden z trzech sposobów:
- rozwiązanie stosunku pracy na Pani wniosek:
 – przez złożenie wypowiedzenia,
 – przez złożenie wniosku o rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron,
- rozwiązanie stosunku pracy z powodu:
- całkowitej likwidacji szkoły,
- częściowej likwidacji szkoły,
- zmian organizacyjnych, które spowodują, że szkoła będzie miała mniej oddziałów,
- zmian planu nauczania, które uniemożliwiają zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin,
- wygaśnięcie stosunku pracy, w sytuacji pozostawania w stanie nieczynnym ponieważ:
 – upłynął okres w którym nauczyciel pozostawał w stanie nieczynnym,
 – nauczyciel odmówi podjęcia pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas określony lub na okres, na jaki została zawarta umowa – w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku.

Wysokość świadczenia kompensacyjnego zależna jest od wielu parametrów, które zmieniają się w zależności od daty przejścia na to świadczenie np. wskaźników waloryzacji kapitału początkowego i składek oraz średniego dalszego trwania życia. Kwota kapitału początkowego i składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego wzrasta wskutek kolejnych waloryzacji.
Świadczenie kompensacyjne obliczymy poprzez podzielenie kwoty (podstawy), od jakiej obliczamy emeryturę, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat. Średnie dalsze trwanie życia ustala się na podstawie specjalnej tablicy, obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o świadczenie. Tablicę średniego dalszego trwania życia, co roku ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.
Podstawa obliczenia emerytury, ustalonej zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej dla celów ustalenia wysokości świadczenie kompensacyjnego składa się z kwoty:
- składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zapisanych na Pani indywidualnym koncie w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata świadczenia kompensacyjnego,
 – zwaloryzowanego kapitału początkowego.
Jeśli jest Pani członkiem otwartego funduszu emerytalnego składki na ubezpieczenie emerytalne zapisane na Pani koncie zwiększymy poprzez pomnożenie ich wskaźnikiem korygującym 19,55/12,22.

Dotychczas obowiązujące przepisy niekorzystnie wpływały na wysokość obliczonych świadczeń emerytalnych dla osób, które uzyskiwały prawo do emerytury w czerwcu. Ustalenie wysokości emerytury jest ściśle powiązane ze sposobem waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego, stanowiących podstawę obliczenia emerytury. Oznaczało, to że przy ustalaniu wysokości emerytury w czerwcu, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie podlegała dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od dnia 1 czerwca roku, w którym został zgłoszony wniosek o emeryturę.
Od czerwca 2020 nastąpiła zmiana przepisów i dla osób, które skończą swoją aktywność zawodową i podejmą decyzję o złożeniu wniosku o emeryturę od czerwca 2020, wysokość emerytury obliczymy tak jak emeryturę, dla której wniosek został złożony w maju.
Prawo do świadczenia kompensacyjnego zawiesimy jeśli podejmie Pani pracę w jednostkach wymienionych w Karcie Nauczyciela. Podjęcie pracy w jednej z wymienionych jednostek w charakterze nauczyciela lub innego pracownika powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia kompensacyjnego bez względu na wysokość osiąganych przychodów. Oznacza to, że osoba pobierająca świadczenie kompensacyjne nie może podjąć pracy na stanowisku wymagających kwalifikacji pedagogicznych w szkołach i innych jednostkach oświaty. Dotyczy to jednak tylko i wyłącznie umowy o pracę. Wykonywanie takich zadań na przykład na podstawie umowy cywilnoprawnej nie będzie powodowało zawieszenia prawa do świadczenia kompensacyjnego.
Przepisy o nauczycielskim świadczeniu kompensacyjnym wykluczają możliwość jego przeliczenia jeśli po jego przyznaniu będzie Pani objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Rekompensata przysługuje osobom, które:
- urodziły się po 31 grudnia 1948 r.,
- przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- utraciły możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Przy ustalaniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zaliczymy wyłącznie okresy, w których praca była wykonywania w stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie uwzględnimy m.in. okresów niewykonywania pracy, za które wypłacono Pani wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Rekompensata nie jest świadczeniem samoistnym, stanowi ona dodatek do kapitału początkowego i łącznie z nim podlega waloryzacji. Jej wysokość oblicza się według wzoru określonego w art. 22 ustawy o emeryturach pomostowych. Doliczona do kapitału początkowego rekompensata stanowi istotny element podstawy obliczenia emerytury powszechnej, a tym samym ma znaczący wpływ na wysokość emerytury.
Oceny, czy spełni Pani warunki do przyznania rekompensaty dokonamy na podstawie złożonego wniosku o emeryturę. Decyzję o naliczeniu rekompensaty podejmiemy po analizie złożonych dokumentów.
Proponuję zapoznać się z ulotką o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, którą może Pani znaleźć na naszej stronie internetowej www.zus.pl w zakładce baza wiedzy. Może też Pani uzyskać dodatkowe informacje w Centrum Obsługi Telefonicznej pod numerem telefonu 22 560 16 00 (opłata za połączenie jest zgodna z planem taryfikacyjnym danego operatora), a także w każdej jednostce organizacyjnej ZUS.

Anna Sobańska-Waćko
2 grudnia 2020, 10:45