Przejście ze świadczenia kompensacyjnego na emeryturę

Aby udzielić odpowiedzi na Pani pytanie muszę wyjaśnić, w jaki sposób obliczana jest wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego (NSK) i emerytury oraz jak kształtowało się średnie dalsze trwanie życia.

Otóż wysokość zarówno emerytury powszechnej jak i NSK zależy od:
- kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zapisane na indywidualnym koncie ubezpieczonego,
- kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego,
- średniego dalszego trwania życia właściwego dla wieku przejścia na emeryturę.

Wysokość obydwu świadczeń (NSK, emerytura powszechna) oblicza się w podobny sposób: dzieli się podstawę wymiaru (czyli zwaloryzowane składki i kapitał początkowy) przez średnie dalsze trwanie życia dla powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), obowiązujące w dacie złożenia wniosku o dane świadczenie.

Średnie dalsze trwanie życia to przeciętna liczba miesięcy, jaką ma jeszcze do przeżycia osoba w wieku X, przy założeniu umieralności z okresu, dla którego opracowano tablice trwania życia. Mierniki te bazują na danych dot. m.in. umieralności w roku poprzednim. Przykładowo, tablice opublikowane w 2022r. zawierały informacje dot. średniej długości życia, ustalone na podstawie danych z 2021 r.
Tablice średniego dalszego trwania życia są ogłaszane Komunikatem Prezesa GUS w końcu marca każdego roku i obowiązują od 1 kwietnia, przez kolejne 12 miesięcy.

Osoby, które przechodziły na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub na emeryturę powszechną pomiędzy 1 kwietnia 2022 r. a 31 marca 2023 r. miały ustalaną wysokość świadczenia z zastosowaniem tablicy średniego dalszego trwania życia opublikowanej w marcu 2022 r.

Co do zasady, na przestrzeni lat i dziesięcioleci średnie dalsze trwanie życia wydłuża się, czyli generalnie społeczeństwo żyje dłużej, dożywa bardziej sędziwego wieku. Jednak ta tendencja została zaburzona w latach 2020 i 2021, ze względu na zdecydowanie większą liczbę zgonów, spowodowaną pandemią covid. W tych dwóch latach średnie dalsze trwanie życia skróciło się. W kolejnych latach, już po pandemii, średnie dalsze trwanie życia znów wydłuża się.
Przykładowo, średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat kształtowało się w poszczególnych latach następująco:
komunikat GUS z marca 2019 r. – 260,7 miesięcy
komunikat GUS z marca 2020 r. – 261,5 miesięcy
komunikat GUS z marca 2021 r. – 247,7 miesięcy
komunikat GUS z marca 2022 r. – 238,9 miesięcy
komunikat GUS z marca 2023 r. – 254,3 miesięcy
komunikat GUS z marca 2024 r. – 264,2 miesięcy

Zatem, w Pani konkretnym przypadku, w sierpniu 2022 r. przy obliczeniu wysokości NSK podstawa wymiaru została podzielona przez wartość 238,9. A w sierpniu 2024 r. przy obliczaniu wysokości emerytury podstawę wymiaru podzielono przez wartość 264,2.
Pani emerytura jest niższa niż nauczycielskie świadczenie kompensacyjne ze względu na to, że znacznie wydłużyło się średnie dalsze trwanie życia.

Anna Sobańska-Waćko
6 września 2024, 09:53