Mam 62 lata. Mój staż nauczycielski wynosi 37 lat. W sierpniu 2024 kończy mi się kadencja dyrektora szkoły. Łączny czas pracy na stanowisku dyrektora szkoły wyniesie 30 lat.
Pytania:
Czy otrzymuję prawa emerytalne na koniec sierpnia 2024?
Ile w przybliżeniu może mi wynieść wysokość emerytury?
Czy należy mi się jakaś odprawa?
Czy korzystnie opłaca mi się pracować jako nauczyciel (bez stanowiska dyrektora), czy przejść jako dyrekor na emeryturę?

Przepisy wprowadzające wcześniejsze emerytury dla nauczycieli wejdą w życie od 1 września 2024 r.
Zgodnie z treścią znowelizowanych przepisów nauczyciele, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1) rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego,
2) mają okres składkowy, wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
3) nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie dotychczasowych przepisów,
- a wysokość emerytury nie jest niższa niż kwota najniższej emerytury.
Na emeryturę, o której mowa powyżej, mogą przejść, począwszy od dnia:
1) 1 września 2024 r. – nauczyciele urodzeni przed dniem 1 września 1966 r.,
2) 1 września 2025 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1966 r. a przed dniem 1 września 1969 r.,
3) 1 września 2026 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1969 r.
Dyrektor/wicedyrektor zachowuje uprawnienia nauczyciela, mimo iż w okresie zajmowania tego stanowiska jego obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami uległ obniżeniu na podstawie przepisów Karty Nauczyciela. W przypadku, kiedy stanowisko dyrektora/wicedyrektora szkoły powierzono nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu, to okres pełnienia tej funkcji jest okresem pracy nauczycielskiej.
Jeśli spełni Pan w/w warunki, wówczas będzie Pan mógł skorzystać z wcześniejszej emerytury nauczycielskiej, jednak nie wcześniej, niż od września 2024 r. Jednoznaczne stwierdzenie, czy osoba ubezpieczona nabywa prawo do świadczenia jest możliwe wyłącznie na podstawie analizy wniosku i złożonych wraz z nim dokumentów.
Wysokość emerytury to kwestia bardzo indywidualna, zależna m.in. od kapitału początkowego oraz składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego przez cały okres aktywności zawodowej. Nie można podać jakiejś orientacyjnej kwoty, bez przeanalizowania całości sprawy.
System emerytalny jest tak skonstruowany, że dłuższa praca i przesuwanie w czasie decyzji o przejściu na emeryturę przekłada się na wyższe świadczenie. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że nauczyciel, który skorzysta z wcześniejszej emerytury nauczycielskiej nie będzie miał prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze. Jest to dodatkowa kwota doliczana do kapitału początkowego, która podwyższa emeryturę tych nauczycieli, którzy spełniają następujące warunki:
- przed 1 stycznia 2009 r. pracowała w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 15 lat,
- nie ma ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury, np. z Karty Nauczyciela, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ani emerytury pomostowej (chodzi o prawo ustalone prawomocną decyzją),
- wystąpi z wnioskiem o emeryturę powszechną.

W razie wątpliwości zachęcam Pana do kontaktu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych – informacja o dostępnych formach kontaktu dostępna jest na stronie internetowej ZUS: www.zus.pl/o-zus/kontakt. Doradcy emerytalni ZUS udzielą Panu niezbędnych informacji.

W kwestii odprawy emerytalnej proponuję zwrócić się do pracodawcy – ta tematyka nie jest związana z ubezpieczeniami społecznymi.

Anna Sobańska-Waćko
28 marca 2024, 13:46