|
Konferencja „ Edukacja humanitarna w
profilaktyce szkolnej” 16.11.2004.
Wystąpienie Agnieszki Koniecznej – Stowarzyszenie Jeden Świat -
Poznań
CZYM JEST WOLONTARIAT?
Wolontariat może przyjmować bardzo różne formy i trudno byłoby o
precyzyjne zdefiniowanie tego zjawiska. Encyklopedyczna
definicja podaje, że to po prostu praca świadczona nieodpłatnie,
bez przymusu, jednak za tym lakonicznym wyjaśnieniem kryje się
znacznie więcej, o czym doskonale wiedzą wszystkie organizacje
wolontariackie oraz osoby pomagające innym poza jakimkolwiek
strukturami stowarzyszeń, klubów czy fundacji
Setki tysięcy osób codziennie poświęca swój czas dla pracy
wolontariackiej, starając się rozwiązywać czasem bardzo
skomplikowane sytuacje życiowe ludzi cierpiących, samotnych,
opuszczonych oraz znajdujących się w trudnej sytuacji. Prawdziwa
istota wolontariatu na tym właśnie polega. Wolontariusz
podejmuje się zadań, których nikt inny nie rozwiąże w sposób tak
bezinteresowny i z tak wielką silną i altruistyczną motywacją.
Ta wielka armia wolontariuszy, zaangażowanych dyskretnie i
bezinteresownie w wielkie dzieło pomocy dla innych, ukazuje
bezpodstawność opinii, w których mówi się, że współczesne
społeczeństwo kreuje postawę, w której egoistyczna troska o
własne dobro będzie szła w parze ze wzrostem obojętności na
cierpienie innych.
Obecności wolontariuszy zazwyczaj nie zauważa się w
społeczeństwie, w którym coraz częściej usiłuje się traktować
bliźnich jako samotne wyspy, nie dostrzegając wielu oznak
głębokiej międzyludzkiej solidarności. Odkrycie tej solidarności
niesie dla ludzi wielką dawkę optymizmu. Ten optymizm wzrasta,
gdy się słyszy, że wielu młodych chce bezinteresownie poświęcić
swój czas, aby przyjść z pomocą ludziom potrzebującym. Wśród
grup społecznych, objętych stałą troską wolontariuszy, znajdują
się między innymi: chorzy na AIDS, niepełnoletni, przewlekle
chorzy, osoby starsze, alkoholicy, bezdomni. Oprócz klasycznych
form opieki nad potrzebującymi, istnieją także grupy
wolontariuszy, którzy słowem i osobistym przykładem starają się
zachęcać do ofiarowania potrzebującym krwi, szpiku kostnego.
Dawno minęły czasy, kiedy działalność wolontariatu rozumiano nie
tyle jako działanie zastępcze wobec instytucji socjalnych, ile
jako wypełnienie pustki, jaką zostawiają instytucje socjalne,
władze państwowe. Był czas, kiedy wolontariusze dobrem przez
siebie dawanym, altruizmem, ukrywali ograniczenia władzy
państwowej, bezradnej lub nieskorej do działań wobec cierpienia,
potrzeb ludzi z marginesu społecznego.
W dzisiejszych czasach wolontariat jest bardzo ważny dla
społeczeństwa, jest on nieodzowny, nie tylko ze względu na
usługi oferowane tym, którzy ich potrzebują, ale przede
wszystkim ze względu na kulturę i wartości, jakie sobą
przedstawia, m.in.:
• postawienie w centrum zainteresowania człowieka,
• zwrócenie uwagi na najsłabszych i najbardziej cierpiących,
• obywatelski sens odpowiedzialności i uczestnictwa w życiu
społecznym,
• sens służby,
• bezinteresowność w działaniach solidarnościowych,
• dzielenie własnego istnienia z istnieniem innych.
W oparciu o takie wartości wolontariat realizuje swoje
fundamentalne zadania:
• stymuluje instytucje publiczne w domaganiu się od państwa praw
dla najsłabszych,
• wyprzedza odpowiedzi państwa na nagłe potrzeby, wytyczając
linie interwencji oraz prezentuje pozytywne wzorce dla
działalności struktur publicznych,
• tworzy odmienną świadomość u osób, które zazwyczaj nie martwią
się trudną sytuacją innych, odbudowując tkankę obywatelską i
moralną naszego społeczeństwa,
• integruje służby publiczne w tych wszystkich sektorach, w
których działania państwa są niewystarczające, dając odpowiedzi
natychmiastowe, indywidualne, klarowne i ludzkie,
• przekazuje sens człowieczeństwa w służbie dla drugiego.
Praca wolontariusza może być wykonywana przez kogokolwiek i jest
bardzo poszukiwana, gdyż doświadczenie dowodzi, że wolontariusze
mają często większą motywację od profesjonalistów i posiadają
cechy niezbędne do roli słuchającego, współuczestniczącego i
przyjacielskiego partnera.
Wolontariat daje możliwości zdobycia nowych doświadczeń i
umiejętności społecznych, np. pracy w grupie, rozwijania
zdolności przywódczych, komunikatywności. Umiejętności te często
są wymagane przez pracodawców.
Wolontariat pozwala włączyć się w życie społeczne, nieść pomoc
potrzebującym, a w Polsce działa coraz więcej organizacji
wolontariackich, oferujących różne programy pracy ochotniczej,
wzrasta też zainteresowanie tego rodzaju działalnością.
WOLONTARIAT W NASZEJ RZECZYWISTOŚCI –
- Z DOŚWIADCZEŃ STOWARZYSZENIA „JEDEN ŚWIAT”
Z roku na rok obserwujemy coraz większe znaczenie wolontariatu w
wielu wyraźnych dziedzinach życia społecznego. Szczególny rozwój
sektora organizacji wolontariackich nastąpił po roku 1989, kiedy
to powstało wiele stowarzyszeń i fundacji, których działalność
opiera się właśnie na zaangażowaniu grupy osób pracujących
dobrowolnie i nieodpłatnie. Jedną z takich organizacji jest
„Jeden Świat” z Poznania, które działa w naszym kraju od roku
1992 (zarejestrowane od 1994r.).
Dla naszego stowarzyszenia wolontariat to dobrowolne
zaangażowanie w pracę na rzecz szeroko pojętego dobra
społecznego, pracę, za którą nie otrzymuje się wynagrodzenia
materialnego. Jest to więc działalność na rzecz najbardziej
potrzebujących grup społecznych: niepełnosprawnych, ubogich,
młodzieży i dzieci, mniejszości itd. Na rzecz środowiska
naturalnego, na rzecz pokoju, demokracji, praw człowieka itd.,
itd. Ta lista jest na pewno nieskończenie długa, a każda z
organizacja skupia się na wybranym przez siebie odcinku.
Z naszego doświadczenia widzimy, że praca wolontariatu naprawdę
może zmienić świat na lepsze: po pierwsze dzięki podejmowaniu
działań tam, gdzie istnieją największe potrzeby, a po drugie
dzięki zmianom, jakie dokonują się w samych wolontariuszach
poprzez zaangażowanie się w pracę społeczną. W ten sposób
kształtuje się bardzo wartościowa grupa obywateli – wrażliwych
na problemy współczesnej rzeczywistości, a co więcej – biorących
odpowiedzialności za to, by ją zmieniać. I tu chyba tkwi klucz
do sukcesu: najskuteczniej zmieniamy świat zaczynając od siebie
samych i swego najbliższego otoczenia. Ci, którzy angażują się w
pracę społeczną, wiedzą, ile sami otrzymują: ogromna
satysfakcja, zdobywanie nowych doświadczeń, poczucie sensowności
tego, co się robi oraz spotykanie innych ludzi, myślących w
podobnych kategoriach. Każdy z nas ma przecież potrzebę
samorealizacji.
Naszym celem jest zapewnienie uczestnikom możliwości:
• Spotkania osób z różnych środowisk, kultur, wyznających
odmienne wartości, o innym spojrzeniu na świat. Zetknięcie się
osób z Polski z odmiennymi realiami politycznymi, społecznymi i
kulturowymi, rozszerza horyzonty, prowadzi do tolerancji,
zrozumienia i poszanowania innych.
• Uczestnictwa w projektach na rzecz społeczności lokalnych w
swoich, jak i spoza ich środowiska rodzinnego. Zachęca to do
niezależności i daje możliwość porównania doświadczeń i stylów
życia uczestników.
• Zaangażowania się w projekty grupowe, na tych samych zasadach,
co inni wolontariusze, aby zrozumieć, że nie tylko oni sami mogą
coś zyskać, ale także dać coś grupie od siebie, iż są oni
wartościowymi członkami tej grupy.
• Wykorzystania własnych uzdolnień i talentów.
• Wzięcia na siebie odpowiedzialności za podjęte decyzje w pracy
i na gruncie środowisk lokalnych.
• Rozwinięcia umiejętności praktycznych i społecznych, które mogą
być wykorzystane przez uczestników w swoich środowiskach
lokalnych.
• Wykorzystania doświadczenia, które udało im się zdobyć w
projekcie, ale także dzielenia się nim z innymi.
STOWARZYSZENIE „JEDEN ŚWIAT” / SCI POLSKA
UL. KRASIŃSKIEGO 3A/1
60-830 POZNAŃ
TEL / FAX: +48 61 848 43 37
E-MAIL: INFO@JEDENSWIAT.ORG.PL
CAMPS@JEDENSWIAT.ORG.PL
OR@JEDENSWAIT.ORG.PL
CZYM JEST SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE?*
Można przyjąć, że społeczeństwo obywatelskie to zbiór różnego
rodzaju więzi i instytucji społecznych, które w różnych
warunkach występować mogą z różnym natężeniem. To te właśnie
więzi i instytucje uznaje się za najbardzijj naturalne i
najefektywniejsze w podtrzymywaniu w ludziach aktywności, chęci
współpracy i podejmowania nowych wyzwań, gdyż to one są
najbliżej problemów życia codziennego, uczą odpowiedzialności za
swój los i los innych, przez co tworzą więzy solidarności
społecznej.
O społeczeństwie obywatelskim można mówić wszędzie tam, gdzie:
-przestrzeń tego co publiczne (tego co dotyczy ogółu, co podlega
ocenie i dyskusji ogółu oraz tego co mniejsza lub większa
społeczność wspólnie musi zdecydować) jest dużo obszerniejsza od
przestrzeni tego co polityczne i rządowe ( tego co należy do
kompetencji władzy administracyjnej i politycznej, bądź jest
związane z walką o taką władzę),
- obywatele mają nawyk współdziałania i organizowania się dla
rozwiązywania wielkich i małych problemów, które dotyczą bądź
ich osobiście bądź wspólnot społecznych, które uznają za bliskie
sobie i ważne,
- celem owego współdziałania nie są prywatne interesy
podejmujących go osób ale chodzi zawsze o jakieś dobro
publiczne, tzn takie, które służy innym, bądź takie w którym
inni mogą partycypować,
- współdziałanie owo mam charakter trwały a nie incydentalny i
jednorazowy. Społeczeństwo obywatelskie ma wymair
instytucjonalny, bo to formalne i nieformalne instytucje
społeczne zapewniają skuteczność, trwałość i przejrzystość w
obywatelskiej aktywności,
- współdziałanie owo ma charakter otwarty i wynika zawsze ze
świadomego wyboru.
We wspólczesnym świecie ważnym wymiarem społeczeństwa
obywatelskiego stają się organizacje pozarządowe działające na
gruncie lokalnym, krajowym, czy międzynarodowym w większej
części w oparciu o wolontariat. Organizacje te stają się
przejawem budzenia się społecznej współodpowiedzialności,
społecznej solidarności a przez to, przejawem dążenia do
społeczeństwa obywatelskiego będącego zespołem cnót
obywatelskich, które są efektem długotrwałych wspólnych
doświadczeń, dojrzałej kultury politycznej i wzajemnego
zaufania, jako takie wymaga cierpliwości, dbałości i edukacji,
stąd warto tworzyć system edukacji obywatelskiej już w szkole
podstawowej.
* Społeczeństwo obyatelskie i problem wykluczenia, dr Sławomir
Sowiński
INFORMACJA O STOWARZYSZENIU „JEDEN ŚWIAT”
ORAZ SERVICE CIVIL INTERNATIONAL
Stowarzyszenie „Jeden Świat’ jest pozarządową wolontariacką
organizacją typu ‘non-profit’. Zarejestrowana została jako
stowarzyszenie w Okręgowym Sądzie w Poznaniu w dniu 26 sierpnia
1994r., ale swoje działania rozpoczęła już w roku 1992. Od
listopada 1994r. Stowarzyszenie „:Jeden Świat” jest polską
branżą międzynarodowej organizacji pozarządowej Service Civil
International (SCI) oraz członkiem East-West Working Group SCI.
Od stycznia 1995r. Stowarzyszenie jest polską Organizacją
Centralną Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży; od września
2001 r. jest jedną z dwóch organizacji koordynujących
Wolontariat Poznański, a od stycznia 2002 r. Stowarzyszenie jest
Ośrodkiem Regionalnym Polskiej Narodowej Agencji programu
„Młodzież”.
SCI to organizacja powstała w 1920 roku – właśnie wtedy grupa
działaczy z różnych krajów, zaniepokojonych agresją i
zniszczeniem niesionym przez wojnę, nie zwracając uwagi na to,
że jeszcze niedawno armie ich krajów stały po przeciwnych
stronach barykady, wspólnie zaczęła pracować przy odbudowie
domów w Verdun we Francji. W ten sposób udowodnili, że ludzie
niezależnie od narodowości, religii czy pochodzenia mogą żyć i
pracować w pokojowy sposób.
SCI wierząc, że wszyscy ludzie mogą żyć razem w atmosferze
wzajemnego zrozumienia i rozwiązywać konflikty bez uciekania się
do przemocy, zajmuje się promowaniem pokoju, zrozumienia,
solidarności, sprawiedliwości społecznej i szacunku dla
środowiska naturalnego.
Dzisiaj do SCI należy 14 000 aktywnych członków i wolontariuszy
skupionych w 38 narodowych branżach i grupach. Na arenie
międzynarodowej SCI ma status konsultacyjny przy UNESCO i Radzie
Europy, jest członkiem Komitetu Koordynacyjnego Międzynarodowej
Służby Wolontariackiej (CCIVS) i Forum Młodzieży Unii
Europejskiej. Wiele narodowych i regionalnych programów SCI
otrzymuje wsparcie rządów i władz niższego szczebla. W 1987 r.
SCI w uznaniu wysiłków w propagowaniu pokoju i zrozumienia
między narodami została przez Organizację Narodów Zjednoczonych
uhonorowana tytułem „Posłańca Pokoju”.
Najważniejsze założenia Stowarzyszenia „Jeden Świat”:
-rozwój wolontariackich działań na rzecz promocji pokoju i
tolerancji,
-rozwój wzajemnego zrozumienia i tolerancji pomiędzy ludźmi z
różnych krajów, nacji, kultur czy religii,
-rozwój inicjatyw lokalnych.
Stowarzyszenie wciela swoje cele w życie poprzez aktywną
realizację swoich projektów polegających na:
- wspieraniu ofiar przemocy zarówno socjalnej, gospodarczej i
politycznej niesprawiedliwości, jak i tych, którzy cierpią głód
czy chorobę,
- popieraniu i organizowaniu ochotniczej działalności we
współpracy z lokalnymi wspólnotami, jak również innymi
regionami, narodami czy międzynarodowymi organizacjami,
- organizacji obozów z udziałem międzynarodowych wolontariuszy.
Cele Stowarzyszenia realizowane są poprzez różne formy
działania:
• krótkoterminowe projekty wolontariackie – workcampy
Workcampy, trwające 2-4 tygodnie, gromadzą ludzi z różnych
krajów, o różnych religiach, pochodzeniu i tradycjach. Wspólnie
pracują oni nad projektami o szczególnym znaczeniu dla
społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych. Praca
wykonana przez wolontariuszy ma wspomóc lokalne inicjatywy i
przedsięwzięcia, które będą kontynuowane po zakończeniu
workcampu.
Workcampy organizowane są w bardzo różnych dziedzinach – może to
być np. praca w parkach narodowych, na farmach ekologicznych,
organizowanie festiwalu, ale również opiekowanie się osobami
niepełnosprawnymi czy dziećmi w ośrodkach dla uchodźców.
Wszystkie workcampy nastawione są na pomoc innym – to nie tylko
praca fizyczna, ale również wsparcie duchowe, przyjaźń i
zrozumienie, jakie niosą ze sobą międzynarodowe grupy
wolontariuszy.
• średnio- i długoterminowe wymiany wolontariuszy
Wolontariat średnio- i długoterminowy (3-18 miesięcy) to kolejny
szczebel „kariery” wolontariackiej. Projekty długoterminowe,
podobnie jak workcampy, mają różny charakter. Może to być praca
w ośrodku dla uchodźców, połączenie wyrobu koziego sera z
lekcjami rzeźbiarstwa gdzieś w zagubionej wśród alpejskich
szczytów wiosce czy tez praca w jednym z biur SCI podczas sezonu
workcampowego.
Bycie M/LTV to niepowtarzalna okazja „posmakowania” prawdziwego
życia w innym kraju i poznania cudownych ludzi, ale to przede
wszystkim praca – często ciężka praca.
• szkolenia i seminaria
Szkolenia i seminaria dają aktywnym wolontariuszom możliwość
podniesienia ich kwalifikacji, dostarczają praktycznej wiedzy
potrzebnej do samodzielnego realizowania projektów, umożliwiają
kontakty z przedstawicielami organizacji z innych krajów i
poznanie prowadzonych przez nich działań. Szkolenia organizowane
są zarówno w Polsce, jak i za granicą – w większości bierze
udział międzynarodowa grupa wolontariuszy i dotyczą bardzo
szerokiego zakresu tematów, jak np. integracja w grupie,
dynamika grupy, metodyka pracy w grupie, edukacja
międzykulturowa, rozwiązywanie konfliktów.
• działania i kampanie tematyczne, w tym:
• Projekt Edukacyjny Różni – Równi (na temat praw człowieka,
uchodźców, mniejszości narodowych).
Opiera się przede wszystkim na wolontariuszach prowadzących
zajęcia w szkołach na terenie Poznania, ale również innych
miastach Wielkopolski i innych regionów Polski. Program
prowadzony jest od 1996r. w oparciu o innowacyjne materiały i
metody. Celem programu jest zwiększenie świadomości
społeczeństwa polskiego, w szczególności młodzieży:
- lekcje w szkołach, prowadzone z ominięciem tradycyjnych metod,
zamiast których używane są metody interaktywne, takie jak
symulacja, burza mózgów, praca w grupie, dyskusja, praca z
materiałami.
- warsztaty / szkolenia dla nauczycieli, pedagogów i
wolontariuszy jak prowadzić lekcje na temat uchodźców /
mniejszości narodowych / praw człowieka,
- publikacje edukacyjne (plakaty, ulotki, broszury),
- akcje tematyczne - obchody Międzynarodowego Dnia Uchodźcy,
Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka.
• Ośrodek Regionalny Polskiej Narodowej Agencji Programu
„Młodzież”.
- wymiany młodzieży defaworyzowanej,
- wymiany młodych ludzi w ramach European Voluntary Service,
- punkt konsultacyjny z informacjami na temat założeń Programu
„Młodzież”,
-szkolenia jak wnioskować i składać raporty do Programu
„Młodzież”,
-szkolenia i seminaria na temat młodzieży defaworyzowanej.
• Wolontariat Poznański:
W 2001 r. z inicjatywy Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych
Urzędu Miasta Poznania i naszego Stowarzyszenia została powołana
koalicja poznańskich organizacji pozarządowych działających dla
i z wolontariuszami. Celami kampanii prowadzonej przez
Wolontariat Poznański są:
-promocja idei pracy wolontariackiej wśród mieszkańców miasta
Poznania, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży,
-umożliwienie zainteresowanym osobom włączenie się w konkretne
działania organizacji społecznych,
-nawiązanie współpracy pomiędzy organizacjami społecznymi w
dziedzinie wolontariatu.
• Włączanie grup społecznie zaniedbanych w międzynarodowy
wolontariat na terenie Polski i za granicą.
Cele i założenia zostały opisane w niniejszym raporcie.
Stowarzyszenie „Jeden Świat” zrzesza około 500 członków i liczba
ta wciąż się powiększa. Około 40 osób to aktywni wolontariusze
realizujący różne projekty w ciągu całego roku.
Współpracujemy z wieloma organizacjami w Polsce, m.in. z Biurem
Łącznikowym Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds.
Uchodźców (UNHCR), United Nations Volunteers, Narodową Agencją
Programu „Młodzież”, Polsko-Niemiecką Współpracą Młodzieży,
Polską Akcją Humanitarną, Fundacją Barka, Centrum Wolontariatu
Poznań, Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta
Poznania, itp.
Serdecznie zapraszamy do współpracy wszystkich
zainteresowanych!!! |
|