“Edukacja humanitarna w profilaktyce szkolnej”

 

Aula ŚLWSZ K-ce ul. Francuska 12

16 listopada 2004r.

 
     
     
 

ECRI
Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji
CRI(99)54

Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji
ZBIÓR ZALECEŃ ECRI W KWESTII POLITYKI OGÓLNEJ
Strasburg, marzec 2000


Jako część swojej ogólnej działalności ECRI opracowuje szereg zaleceń w kwestii polityki ogólnej dla rządów wszystkich państw członkowskich. Obejmują one główne dziedziny rasizmu i nietolerancji oraz gwarantują podstawowe wskazówki dla wszechstronnego rozwoju polityki narodowej. Pierwsze zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej jest najszerszym, orędującym zarówno za środkami prawnymi jak i poza prawnymi. Drugie zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej skupia się na roli wyspecjalizowanych organów, na poziomie krajowym, takich jak instytucja rzecznika praw obywatelskich czy komisji do zwalczania rasizmu i nietolerancji. Trzecie zalecenie w kwestii polityki ogólnej odnosi się do zwalczania rasizmu i nietolerancji wobec Romów/Cyganów; celem czwartego jest promowanie krajowych badań nad kwestią doznawania i odbierania dyskryminacji i rasizmu z punktu widzenia potencjalnych ofiar. Piąte zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej odnosi się do środków zwalczania nietolerancji wobec Muzułmanów.


Treść

Zalecenie w kwestii polityki ogólnej Nr 1

Zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji

Zalecenie w kwestii polityki ogólnej Nr 2:
Wyspecjalizowane organy do zwalczania rasizmu, ksenofobii, antyfeminizmu i nietolerancji na poziomie krajowym

Zalecenie w kwestii polityki ogólnej Nr 3:

Zwalczanie rasizmu i nietolerancji wobec Romów/Cyganów

Zalecenie w kwestii polityki ogólnej Nr 4:

Krajowe badania w kwestii doznawania i odbierania dyskryminacji i rasizmu z punktu widzenia potencjalnych ofiar

--------------------------------------------------------------------------------

Zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej Nr 1:
Zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji
Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji:
Przywołując Deklarację przyjętą przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na szczycie, który odbył się w Wiedniu w dniach 8-9 października 1993 r.;
Przypominając, że Plan Działań (Plan of Action) w sprawie zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji, ustanowiony jako część powyższej Deklaracji, zaprosił Komitet Ministrów do utworzenia Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji z uprawnieniami między innymi do formułowania zaleceń w kwestii ogólnej polityki dla państw członkowskich;

Uwzględniając propozycje zawarte w Zaleceniu Nr 1275 w sprawie walki z rasizmem, ksenofobią, antysemityzmem i nietolerancją przyjętym przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w dniu 28 czerwca 1995 r.;

Przekonani, że skuteczne przeciwdziałanie rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji wymaga trwałego i wszechstronnego podejścia mającego odzwierciedlenie w szerokiej gamie środków, które wzajemnie dopełniają się i umacniają obejmując wszystkie aspekty życia;

Uznając społeczne, ekonomiczne i prawne różnice pomiędzy państwami członkowskimi oraz potrzebę istnienia na tym polu odrębnych środków odzwierciedlających te różnice;

Świadomi, że rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji nie można przeciwdziałać jedynie środkami prawnymi, podkreślając jednak, że środki prawne mają fundamentalne znaczenie oraz że nie wprowadzanie odpowiedniego ustawodawstwa poddaje w wątpliwość działania przeciwko rasizmowi i nietolerancji w ogóle.

Przypominając, że średnio i długoterminowe strategie zapobiegawcze oparte na środkach edukacyjnych i innych są fundamentalne dla pohamowania różnych objawów rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji oraz wyrażając w związku z tym swoje poparcie dla inicjatyw podejmowanych przez Radę Europy, w szczególności na polu nauczania historii, oraz dla Zalecenia (84)18 w sprawie szkolenia nauczycieli w dziedzinie nauczania zrozumienia pomiędzy kulturami, w kontekście migracji i Zalecenia R (85)7 w kwestii nauczania i uczenia się praw człowieka w szkołach;

Uznając aktywną rolę, jaką mogą odgrywać media na rzecz kultury tolerancji i wzajemnego zrozumienia;

Poszukując w pierwszym zaleceniu w kwestii polityki ogólnej, uzupełniającym pozostałe wysiłki na poziomie międzynarodowym, skutecznego wspomagania państw członkowskich w zwalczaniu rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji, przez proponowanie konkretnych i określonych środków w ograniczonej liczbie dziedzin, które są szczególnie stosowne;
zaleca rządom państw członkowskich co następuje:

A. ODNOŚNIE PRAWA, URZECZYWISTNIANIE PRAWA I ŚRODKÓW SĄDOWYCH

·Zapewnić, że wewnętrzny porządek prawny wysokiego rzędu, na przykład w Konstytucji czy ustawodawstwie konstytucyjnym obejmuje zobowiązanie się państwa do równego traktowania wszystkich osób oraz do walki przeciwko rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji;

·Podpisać i ratyfikować stosowne instrumenty prawne wymienione w Załączniku;

·Zapewnić, że wewnętrzne prawo karne, cywilne i administracyjne kategorycznie i konkretnie przeciwdziała rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji, między innymi przez zagwarantowanie:

·że dyskryminacja w pracy oraz w dostarczaniu dóbr i usług społeczeństwu jest niezgodna z prawem;

·że akty rasizmu i ksenofobii są surowo karane metodami takimi jak:

·definiowanie przestępstw pospolitych, ale tych mających naturę rasistowską czy ksenofobiczną jako przestępstw szczególnych;

·umożliwianie aby rasistowskie lub ksenofobiczne motywy działania sprawcy były brane pod uwagę szczególnie;

·że przestępstwa karne o naturze rasistowskiej lub ksenofobicznej mogły być ścigane z oskarżenia publicznego:

·że w zgodności ze zobowiązaniami podjętymi przez państwo na podstawie stosownych instrumentów międzynarodowych, a w szczególności z artykułem 10 i 11 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka,

ustne, pisemne, audiowizualne wypowiedzi a także inne formy ekspresji włączając media elektroniczne, podżegające do nienawiści, dyskryminacji czy przemocy wobec rasowych, etnicznych czy religijnych grup lub przeciwko ich członkom, na podstawie tego, że przynależą oni do takiej grupy są prawnie sklasyfikowane jako przestępstwa karne, które mogą także obejmować produkcję, dystrybucję i przechowywanie w celu dystrybucji tych materiałów;

·W zgodności z wyżej wspomnianymi zobowiązaniami międzynarodowymi, podjętymi środkami, włączając niezbędne środki prawne, do zwalczania organizacji rasistowskich - biorąc pod uwagę fakt, że mogą one stanowić zagrożenie dla przestrzegania praw człowieka grup mniejszościowych

włączając zakazywanie organizacji, jeśli uzna się, że może się to przyczynić do walki przeciwko rasizmowi;

·Zapewnić, że ogół społeczeństwo jest świadomy istnienia prawodawstwa zwalczającego rasizm, ksenofobię, antysemityzm i nietolerancję;

·Zapewnić, że oskarżenia o popełnienie przestępstw o naturze rasistowskiej lub ksenofobicznej mają szczególny priorytet i są one aktywnie i konsekwentnie wytaczane;

·Zapewnić gromadzenie i publikowanie aktualnych danych i statystyk o liczbie przestępstw na tle rasistowskim i ksenofobicznym, o liczbie spraw, w których wniesiono oskarżenie, o przyczynach nie wnoszenia oskarżenia oraz o rezultatach spraw, w których wniesiono oskarżenie;

·Zapewnić, że odpowiednie środki prawne były dostępne dla ofiar dyskryminacji, czy to w prawie karnym, administracyjnym czy cywilnym jeśli odszkodowanie pieniężne lub inne zadośćuczynienie może być zagwarantowane;

·Zapewnić aby odpowiednie wsparcie prawne było dla ofiar dyskryminacji kiedy poszukują środka prawnego;
·Zapewnić świadomość dostępności środków prawnych i możliwościach dostępu do nich;

B. ODNOŚNIE POLITYKI W RÓŻNYCH DZIEDZINACH
·Podejmować kroki w dziedzinie edukacji i informacji w celu wzmocnienia walki przeciwko rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji;
·Obierać strategie, które podnoszą świadomość bogactwa, jakie przynosi społeczeństwu zróżnicowanie kulturowe;
·Podejmować badania dotyczące natury, przyczyn i objawów rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji na poziomie lokalnym, regionalnym i narodowym;
·Zapewnić aby programy nauczania szkół, na przykład w dziedzinie nauczania historii, były ustalone w taki sposób aby podnosić uznanie różnorodności kulturowej;
·Tworzyć i wspierać szkolenia promujące wrażliwość kulturową, świadomość o uprzedzeniach i wiedzę o prawnych aspektach dyskryminacji dla odpowiedzialnych za nabór i procedury promocyjne, dla tych którzy mają bezpośredni kontakt ze społeczeństwem i dla tych którzy są odpowiedzialni za zapewnianie że członkowie organizacji postępują zgodnie ze standardami i polityką niedyskryminacji i równości szans;
·Zapewnić, w szczególności, żeby takie szkolenia były inicjowane i prowadzone dla policji, personelu sądownictwa karnego, pracowników więzień i personelu pracującego z osobami nie posiadającymi obywatelstwa, w szczególności z uchodźcami i poszukującymi azylu;
·Zachęcać funkcjonariuszy państwowych aby w swoich publicznych komentarzach brali pod uwagą potrzebę promowania tolerancji;
·Zapewniać, że policja gwarantuje równe traktowanie wszystkim członkom społeczeństwa i unika jakichkolwiek aktów rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji;
·Rozwijać formalne i nieformalne struktury dialogu pomiędzy policją i społecznościami mniejszościowymi oraz zapewniać istnienie mechanizmów swobodnego dochodzenia w sprawach incydentów oraz płaszczyzn konfliktów pomiędzy policją i grupami mniejszościowymi;
·Popierać nabór członków służby publicznej wszystkich szczebli, w szczególności policji i personelu pomocniczego spośród grup mniejszościowych;
·Zapewniać, że wszystkie służby publiczne i służby o charakterze publicznym takie jak opieka zdrowotna, pomoc socjalna i edukacja gwarantują pozbawiony dyskryminacji dostęp dla wszystkich członków społeczeństwa;
·Podejmować określone kroki, jak dostarczanie stosownych informacji dla zapewnienia, że wszystkie właściwe grupy mają de facto równy dostąp do tych usług;
·Promować i podnosić faktyczną równości szans przez zapewnianie istnienia specjalnych środków szkoleniowych pomagającym ludziom z grup mniejszościowych wejść na rynek pracy;
·Inicjować badania w sprawie praktyk dyskryminacyjnych i przeszkód czy nieporządnych mechanizmów w publicznym i prywatnym sektorze mieszkaniowym;
·Zapewnić, żeby publiczny sektor mieszkaniowy był ustanowiony na gruncie jawnych kryteriów, słusznych tj. zapewniających równy dostęp do wszystkich, których dotyczą bez względu na pochodzenie etniczne;
·Ponieważ, trudno jest skutecznie rozwijać i wprowadzać w życie strategie w omawianym zakresie bez właściwych danych, gromadzić zgodnie z prawem europejskim, regulacjami i zaleceniami dotyczącymi ochrony danych osobowych i ochrony prywatności, kiedy i gdzie jest to stosowne, dane, które będą pomagać w ocenianiu i szacowaniu sytuacji i doświadczeń grup, które są szczególnie podatne na rasizm, ksenofobią, antysemityzm i nietolerancję.

ZAŁĄCZNIK

Lista odnośnych międzynarodowych instrumentów prawnyc
h

- Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (European Convention on Human Rights) (1950) oraz protokoły dodatkowe
- Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych dotycząca Statusu Uchodźców (1951)
- Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca Dyskryminacji w Odniesieniu do Zatrudnienia i Zawodu (1958)
- Europejska Karta Socjalna (1961) i protokoły dodatkowe
- Konwencja UNESCO przeciwko Dyskryminacji w Edukacji (1960)
- Międzynarodowa Konwencja w sprawie Eliminowania Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej (1965)
- Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych (1966)
- Międzynarodowy Pakt Praw Cywilnych i Politycznych (1966) i pierwszy protokół dodatkowy
- Europejska Karta Regionów i Mniejszości Językowych (1992)
- Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych (1995)
--------------------------------------------------------------------------------
Zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 2
Wyspecjalizowane organy do zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji na poziomie krajowym
Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI):
Przywołując Deklarację przyjętą przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na szczycie, który odbył się w Wiedniu w dniach 8-9 października 1993 r.;

Przypominając, że Plan Działań (Plan of Action) w sprawie zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji ustanowiony jako część powyższej Deklaracji zaprosił Komitet Ministrów do utworzenia Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji z uprawnieniami, między innymi, do formułowania zaleceń w kwestii ogólnej polityki dla państw członkowskich;

Mając na względzie Rezolucję 48/134 przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w dniu 20 grudnia 1993 r. dotyczącą Narodowych Instytucji dla Promocji i Ochrony Praw Człowieka;

Mając również na względzie fundamentalne zasady ustanowione na Pierwszym Międzynarodowym Spotkaniu Narodowych Instytucji dla Promocji i Ochrony Praw Człowieka, które odbyło się w Paryżu w dniach 7 - 9 października 1991 r. (znane jako „Zasady Paryskie”):

Przywołując inne Rezolucje przyjęte na Pierwszym i Drugim Europejskim Spotkaniu Narodowych Instytucji dla Promocji i Ochrony Praw Człowieka, które odbyły się odpowiednio w Strasburgu w dniach 7 - 9 listopada 1994 i w Kopenhadze w dniach 20 - 22 stycznia 1997 r.;

Mając na względzie Zalecenie nr R (85) 13 Komitetu Ministrów w kwestii Instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich;

Mając również na względzie prace przeprowadzone przez Komitet Zarządzający Praw Człowieka (CDDH) odnoszące się do utworzenia Niezależnych Narodowych Instytucji Praw Człowieka;

Podkreślając, że zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu nietolerancji stanowi integralną część ochrony i promocji fundamentalnych praw człowieka;

Przywołując propozycję ECRI aby wzmocnić klauzulę niedyskryminacji w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (artykuł 14);

Głęboko przekonani, że każdy musi być chroniony przed dyskryminacją z powodu rasy, koloru, języka, religii lub narodowego czy etnicznego pochodzenia lub przed dyskryminacją, która może pośrednio wypływać ze stosowania prawa w tym zakresie;

Przekonani o potrzebie zgodności z najwyższymi priorytetami środków zmierzających do całkowitego wprowadzenia w życie ustawodawstwa i polityki mającej na celu zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji;

Przypominając, że skuteczne strategie przeciwko rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji tkwiące w dużej mierze we wzrastającej świadomości, informacji i edukacji społeczeństwa oraz w ochronie i promocji praw jednostek należących do grup mniejszościowych;

Przekonani, że wyspecjalizowane organy do zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji na poziomie krajowym mogą wnosić konkretny wkład do różnych sposobów wzmacniania efektywności szeregu środków podejmowanych na tym polu oraz gwarantowania porad i informacji dla władz państwowych;

Przyjmując z zadowoleniem fakt, że wyspecjalizowane organy zostały już utworzone i funkcjonują w kilku państwach członkowskich;

Uznając, że struktura takich organów może różnić się w zależności od sytuacji państwa członkowskiego a także może tworzyć część organu szerszą przedmiotowo w dziedzinie praw człowieka w ogólności;

Uznając także, potrzebę samych rządów aby gwarantować informacje i być dostępnymi dla wyspecjalizowanych organów oraz konsultowania się z nimi w kwestiach odnoszących się do ich funkcji;

zaleca rządom państw członkowskich:

1.wnikliwie rozważyć możliwość utworzenia wyspecjalizowanego organu do zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji na poziomie krajowym, jeśli taki organ do tej pory nie istnieje;

2.podczas rozważania tej kwestii, skorzystać z podstawowych zasad wymienionych w załączniku do tego zalecenia jako wskazówki i źródła inspiracji prezentujące liczne opcje dla dyskusji na poziomie krajowym.


--------------------------------------------------------------------------------

Załącznik do Zalecenia ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 2
Podstawowe zasady dotyczące wyspecjalizowanych organów do zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji na płaszczyźnie narodowej
Dział A: Regulamin ustanawiania wyspecjalizowanych organów
Zasada 1
Mandat
1. Wyspecjalizowane organy powinny być wyposażone w mandat jasno określony w tekstach ustawodawstwa konstytucyjnego lub innym.
2. Mandat wyspecjalizowanych organów powinien określać ich skład, zakres kompetencji, uprawnienia statutowe, odpowiedzialność i finansowanie.
Dział B: Alternatywne formy wyspecjalizowanych organów
Zasada 2
1. W zgodności z prawnymi i administracyjnymi tradycjami państw, w których są one ustanowione wyspecjalizowane organy mogą przyjmować różne struktury.
2. Rola i funkcje określone w powyższych zasadach powinny być wypełniane przez organy, które mogą przyjmować formę na przykład: narodowych komisji równości rasowej, rzecznika praw przeciwko dyskryminacji etycznej, Centrów/Biur zwalczających rasizm i promujących równość możliwości, lub inne formy, włączając organy z szerokim przedmiotowo zakresem w dziedzinie praw człowieka w ogólności.

Dział C: Funkcje i obowiązki wyspecjalizowanych organów

Zasada 3


Zależnie od sytuacji w kraju, prawa i praktyki, wyspecjalizowane organy powinny posiadać, najwięcej z możliwych, wymienionych funkcji i obowiązków:
a. pracować na rzecz wyeliminowania różnych form dyskryminacji określonych w preambule oraz promować równość szans i dobre relacje pomiędzy osobami należącymi do różnych grup społecznych;
b. monitorować treść i efektywność ustawodawstwa i aktów wykonawczych w związku z ich znaczeniem dla zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji oraz proponować, jeśli istnieje potrzeba możliwe modyfikacje takiego ustawodawstwa;
c. doradzać władzom sądowniczym i wykonawczym z myślą o udoskonalaniu przepisów i praktyki w omawianych dziedzinach;
d. zagwarantować pomoc i opiekę ofiarom, włączając pomoc prawną dla zabezpieczenia ich praw przed sądami i instytucjami;
e. zależnie od ram prawnych zainteresowanego państwa, posiadać prawo odwołania do sądów lub innych władz sądowych, jeżeli jest to niezbędne,
f. wysłuchiwać i rozpatrywać skargi oraz petycje dotyczące poszczególnych spraw i poszukiwać porozumienia także przez polubowne mediacji lub w granicach przewidzianych prawem, poprzez zobowiązywanie oraz wprowadzanie w życie decyzji;
g. mieć stosowne uprawnienia do uzyskania dowodów i informacji przy wykonywaniu swoich funkcji określonych w pkt. f;
h. zagwarantować informacje i porady odpowiednim organom i instytucjom, włączając organy i instytucje państwowe;
i. udzielać porad w sprawie standardów w praktykach anty-dyskryminacyjnych w poszczególnych obszarach, które mogą mieć moc prawną lub ich stosowanie jest dobrowolne;
j. promować i wpierać szkolenia określonych, kluczowych grup bez uszczerbku dla roli jaką odgrywa szkolenie podstawowe prowadzone przez profesjonalne instytucje;
k. podwyższać świadomość ogółu społeczeństwa w dziedzinie dyskryminacji i oraz wydawać i publikować adekwatne informacje i dokumenty;
l. wspierać i wspomagać organizacje zajmujące się problematyką podobną do tej którą zajmują się wyspecjalizowane organy;
m. brać pod uwagę i okazywać stosowne zainteresowanie takimi organizacjami;
Dział D: Administracja i funkcjonowanie wyspecjalizowanych organów

Zasada 4
Skład
Skład wyspecjalizowanych organów, występujących w formie komisji lub podobnej, powinien odzwierciedlać szeroki przekrój społeczeństwa oraz jego różnorodność.
Zasada 5
Niezależność i odpowiedzialność
1.Wyspecjalizowane organy powinny być wyposażone w fundusze wystarczające do skutecznego wykonywania ich funkcji oraz obowiązków, finansowanie powinno być corocznie aprobowane przez parlament.

2.Wyspecjalizowane organy powinny funkcjonować bez ingerencji ze strony państwa, ze wszelkimi niezbędnymi gwarancjami ich niezależności, włączając swobodę dobierania personelu, zarządzania swoimi zasobami w sposób, jaki uznają za właściwy oraz wyrażanie swoich poglądów publicznie.

3.Niezależnie wyspecjalizowane organy powinny przedkładać raporty ze swojej działalności, które będą na podstawie jasnych i możliwie obiektywnych czynników oceniane w debacie parlamentarnej.

4.Mandat wyspecjalizowanych organów powinien jasno określać warunki wyznaczania ich członków oraz powinien zawierać stosowne gwarancji przeciwko samowolnemu uchylaniu lub samowolnemu nie ponawianiu nominacji, podczas gdy ponowna nominacji byłaby zasadą.

Zasada 6

Dostępność


1.Wyspecjalizowane organy powinny być łatwo dostępne dla tych, których prawa mają chronić.

2.Wyspecjalizowane organy powinny rozważyć, jeśli jest to stosowne, ulokowanie swojego biura w taki sposób aby wzrosła jego dostępność oraz żeby podnieść skuteczność funkcji edukacyjnych i szkoleniowych.

Dział E: Sposób działania wyspecjalizowanych organów

Zasada 7

1.Wyspecjalizowane organy powinny działać w taki sposób aby maksymalizować jakość swoich badań i porad oraz aby ich wiarygodność zarówno wobec władz państwowych jak i społeczności, które poszukują ochrony i umocnienia swoich prawa.

2.Ustanawiając wyspecjalizowane organy państwa członkowskie powinny upewnić się, że mają one właściwy kontakt z rządami, rządy dostarczają im informacje wystarczające dla umożliwienia wypełniania ich funkcji oraz są konsultowane w sprawach, które ich dotyczą.

3.Wyspecjalizowane organy powinny zapewnić aby ich działalność była wyraźnie niezależna politycznie.

--------------------------------------------------------------------------------

Zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej Nr 3

Zwalczanie rasizmu i nietolerancji wobec Romów/Cyganów

Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji:

Przywołując Deklarację przyjętą przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na szczycie, który odbył się w Wiedniu w dniach 8-9 października 1993 r.;

Przypominając, że Plan Działań (Plan of Action) w kwestii zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji ustanowiony jako część powyższej Deklaracji zaprosił Komitet Ministrów do utworzenia Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji z uprawnieniami, między innymi, do formułowania zaleceń w kwestii ogólnej polityki dla państw członkowskich;

Przywołując również Deklarację Końcową oraz Plan Działań przyjęty przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na ich drugim szczycie, który odbył się w Strasburgu w dniach 10-11 października 1997 r;

Podkreślając, że Deklaracja Końcowa potwierdza, iż celem państw członkowskich Rady Europy jest budowanie wolnego, bardziej tolerancyjnego i sprawiedliwego społeczeństwa europejskiego oraz że wymaga to intensyfikacji walki przeciwko rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji;

Odnotowując propozycję dotyczącą nominowania europejskiego negocjatora dla Romów/Cyganów, zawartą w Zaleceniu nr 1203 (1993) Zgromadzenia Parlament Rady Europy;

Biorąc pod uwagą konkluzje seminarium wymiar ludzki OBWE w kwestii Romów zorganizowanej w dniach 20-23 września 1994 przez Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), w porozumieniu z Radą Europy oraz stałej współpracy pomiędzy obiema Organizacjami na tym polu.

Witając z zadowoleniem nominowanie przez Sekretarza Generalnego w 1994 roku Koordynatora Działań Rady Europy w kwestii Romów/Cyganów;

Biorąc pod uwagę prace Grupy Specjalistów w sprawie Romów/Cyganów (MG-S-ROM);

Przywołując Zalecenie Komitetu Ministrów dla państw członkowskich nr R(97) 21 w sprawie mediów oraz promowania klimatu tolerancji;

Przywołując postanowienia zawarte w Zaleceniu ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 1, wyrażające chęć wspierania państw członkowskich w skutecznym zwalczaniu rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji poprzez proponowanie konkretnych i specyficznych kroków w ograniczonej liczbie szczególnie adekwatnych dziedzin;

Głęboko przekonani, że Europa jest wspólnotą podzielającą te same wartości, włączając te o równej godności wszystkich istot ludzkich, oraz że poszanowanie równej godności jest kamieniem węgielnym wszystkich demokratycznych społeczeństw;

Przypominając, że historycznym dziedzictwem Europy jest powinność pamiętania przeszłości przez pozostawanie czujnym oraz przez aktywne przeciwstawianie się jakimkolwiek objawom rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji;

Składając hołd pamięci wszystkich ofiar polityki prześladowań i eksterminacji rasowych podczas Drugiej Wojny Światowej oraz pamiętając, że znacząca liczba Romów/Cyganów straciła życie w wyniku takiej polityki;

Podkreślając w związku z tym, że Rada Europy jest ucieleśnieniem i strażnikiem podstawowych wartości - w szczególności ochrony i promocji praw człowieka - wokół których Europa była odbudowywana po horrorze Drugiej Wojny Światowej;

Przypominając, że zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji stanowi integralną część ochrony i promocji praw człowieka, że te prawa są uniwersalne i niezbywalne, oraz że wszystkie istoty ludzkie, bez jakichkolwiek różnic, są do nich uprawnione;

Podkreślając, że zwalczanie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji jest przede wszystkim kwestią ochraniania praw szczególnie podatnych członków społeczeństwa;

Przekonani, że we wszystkich działaniach zwalczających rasizm i nietolerancję nacisk powinien być położony na ofiarę oraz na poprawę jego lub jej sytuacji;

Odnotowując, że Romowie/Cyganie cierpią we wszystkich częściach Europy z powodu stale obecnych uprzedzeń, są ofiarami rasizmu głęboko zakorzenionego w społeczeństwie, czasami są celem gwałtownych demonstracji rasizmu i nietolerancji oraz że ich fundamentalne prawa są regularnie naruszane i zagrażane;

Odnotowując również, że ciągłe uprzedzenia wobec Romów/Cyganów prowadzą do ich dyskryminowania na wielu płaszczyznach życia ekonomicznego i społecznego, oraz że taka dyskryminacja jest głównym czynnikiem w procesie społecznej izolacji dotykającym wielu Romów/Cyganów;

Przekonani, że promowanie zasad tolerancji jest gwarancją zabezpieczenia otwartych i pluralistycznych społeczności dopuszczających pokojowe współistnienie;

zaleca rządom państw członkowskich co następuje:

-podpisać i ratyfikować międzynarodowe instrumenty prawne właściwe w dziedzinie zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji, w szczególności Konwencją Ramową o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz Europejską Kartę Regionalną i Mniejszości Językowych;

-zapewnić, że nazwy oficjalnie używane względem różnych społeczności Romskich/Cygańskich powinny być nazwami, pod którymi społeczności te chcą być znane;

-biorąc pod uwagę objawy rasizmu i nietolerancji, których Romowie/Cyganie są ofiarami, dać najwyższy priorytet skutecznemu wprowadzaniu w życie uregulowań zawartych w Zaleceniu ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 1, zgodnie z którym niezbędne środki powinny być podejmowane dla zapewnienia, że wewnętrzne prawo karne, cywilne i administracyjne wyraźnie sprzeciwia się rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji;

-zapewnić, że dyskryminacja jako taka oraz praktyki dyskryminacyjne są zwalczane przez adekwatne ustawodawstwo oraz wprowadzić do prawa cywilnego określone uregulowania dla osiągnięcia tego celu, w szczególności na polu zatrudnienia, zapewnienia mieszkań i edukacji;

-uznać za bezprawną jakąkolwiek dyskryminację ze strony władz publicznych podczas wykonywania ich obowiązków;

-zapewnić, że odpowiednia pomoc prawna zostanie zagwarantowana dla Romów/Cyganów, którzy stali się ofiarami dyskryminacji i którzy chcą podjąć stosowne środki prawne;
-podjąć odpowiednie środki dla zapewnienia, że w sprawach dotyczących pogwałcenia fundamentalnych praw Romów/Cyganów sprawiedliwość jest w pełni i właściwie czyniona;

-zapewnić, w szczególności że bezkarność nie będzie w żadnym stopniu tolerowana w odniesieniu do przestępstw popełnionych przeciwko Romom/Cyganom oraz sprawić aby było to znane ogółowi społeczeństwa;

-ustalić i wspierać określony schemat szkoleń dla osób zaangażowanych we wszelkie poziomy różnych jednostek wymiaru sprawiedliwości mając na uwadze promowanie kulturowego porozumienia i świadomość istniejących uprzedzeń;

-wspomagać rozwój właściwych poczynań dla umożliwienia dialogu pomiędzy policją, władzami lokalnymi oraz społecznościami Romów/Cyganów;

-wspomagać wzrost świadomości wśród mediów, zarówno audiowizualnych jak i w prasie pisanej, o szczególnej odpowiedzialności jaką ponoszą za nie przekazywanie uprzedzeń przy uprawianiu swojej profesji, w szczególności unikanie opisywania incydentów, w które zamieszane są osoby będące członkami społeczności Romskiej/Cygańskiej, w sposób który obwinia społeczność Romską/Cygańsąjako całość;

-podjąć niezbędne kroki dla zapewnienia aby reguły dotyczące kwestii uzyskania obywatelstwa i prawa do azylu były de jure i de facto sformułowane i stosowane tak aby nie prowadziły do szczególnej dyskryminacji wobec Romów/Cyganów;

-zapewnić aby zagadnienia odnoszące się „podróżowania” po kraju, w szczególności regulacje dotyczące miejsca zamieszkania oraz planów zagospodarowania przestrzennego, były rozwiązywane w taki sposób który nie wpływa negatywnie na sposobu życia osobób zainteresowanych;

-rozwijać porządek instytucjonalny promujący aktywną rolę i uczestniczenie społeczności Romów/Cyganów w procesie podejmowania decyzji, przez narodowe, regionalne i lokalne mechanizmy konsultacyjne, z pierwszeństwem przyznanym idei partnerstwa stosunków wzajemnych;

-podjąć określone środki dla wspomożenia szkoleń Romów/Cyganów, zapewnić pełną wiedzę i implementację ich praw oraz funkcjonowanie systemu prawnego;

-zwrócić szczególną uwagę na sytuację kobiet Romskich/Cygańskich, które są często przedmiotem podwójnej dyskryminacji, jako kobiety i jako Romki/Cyganki;

-aktywnie zwalczać wszelkie formy segregacji w szkołach skierowanej wobec dzieci Romskich/Cygańskich oraz zapewnić efektywne korzystanie z prawa do edukacji;

-wprowadzić do programu szkół informacje dotyczące historii i kultury Romów/Cyganów oraz zagwarantować program szkoleń w tej dziedzinie dla nauczycieli;

-wspierać działalność organizacji pozarządowych, które odgrywają dużą rolę w zwalczaniu rasizmu i nietolerancji wobec Romów/Cyganów i które w szczególności zapewniają im właściwą pomoc prawną;

-wspomagać organizacje Romskie/Cygańskie mając na celu umacniania społeczeństwa obywatelskiego w odgrywaniu aktywnej roli;

-rozwijać środki budowy zaufania dla zabezpieczenia i wzmocnienia otwartego i pluralistycznego społeczeństwa, mając na celu pokojowe współistnienie.

--------------------------------------------------------------------------------

Zalecenie ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 4:

Krajowe badania w kwestii doświadczania i odbierania dyskryminacji i rasizmu z punktu widzenia potencjalnych ofiar

Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji:

Przywołując Deklarację przyjętą przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na szczycie, który odbył się w Wiedniu w dniach 8-9 października 1993 r.;

Przypominając, że Plan Działań (Plan of Action) w kwestii zwalczania rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji ustanowiony jako część powyższej Deklaracji zaprosił Komitet Ministrów do utworzenia Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji z uprawnieniami, między innymi, do formułowania zaleceń w kwestii ogólnej polityki dla państw członkowskich;

Przywołując również Deklarację Końcową oraz Plan Działań przyjęty przez Głowy Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy na ich drugim szczycie, który odbył się w Strasburgu w dniach 10-11 października 1997 r;

Podkreślając, że Deklaracja Końcowa potwierdza, iż celem państw członkowskich Rady Europy jest budowanie wolnego, bardziej tolerancyjnego i sprawiedliwego społeczeństwa europejskiego oraz że wymaga to intensyfikacji walki przeciwko rasizmowi, ksenofobii, antysemityzmowi i nietolerancji;

Przypominając, że w swoim Zaleceniu w kwestii polityki ogólnej nr 1, ECRI zażądało od państw gromadzenia, w zgodzie z prawem europejskim, regulacjami i zaleceniami w sprawie ochrony danych i ochrony prywatności, gdzie oraz kiedy jest to właściwe, danych, które mogą być przydatne w ocenianiu i oszacowywaniu sytuacji i doświadczeń grup, które są szczególnie podatne na skutki rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji;

Podkreślając, że dane statystyczne dotyczące rasizmu i aktów dyskryminacji oraz dotyczące sytuacji grup mniejszościowych we wszystkich dziedzinach życia są niezbędne dla identyfikacji problemów i sformułowania odpowiedniej polityki;

Przekonani, że takie dane statystyczne powinny być uzupełnione danymi dotyczącymi nastawienia, opinii i postrzegania;

Uznając w związku z tym, że w uzupełnieniu badań wśród ogółu populacji badania, które są nakierowane na ustalenie doświadczeń i sposobu postrzegania rasizmu i dyskryminacji przez potencjalne ofiary, będą nowym i wartościowym źródłem informacji;

Uznając, że rezultaty takich badań mogą być wykorzystywane na różne sposoby do naświetlania problemów i poprawy sytuacji;

Uznając ponadto, że potwierdzenie wagi doświadczeń i sposobów postrzegania potencjalnych ofiar przynosi ważne posłanie zarówno społeczeństwu jako całości jak i samym zainteresowanym grupom;

Witając z zadowoleniem fakt, że takie badania zostały już zorganizowane w licznych państwach członkowskich;

Odnotowując, że organizowanie takich badań na terenie całej Europy dostarczy bardziej szczegółowy obraz sytuacji w kwestii rasizmu i dyskryminacji zarówno na poziomie krajowym jak i na poziomie europejskim;

zaleca rządom państw członkowskich podjąć kroki dla zapewnienia że krajowe badania dotyczące doświadczania i postrzegania rasizmu i dyskryminacji z punktu widzenia potencjalnych ofiar są organizowane pod wpływem inspiracji wypływającej ze wskazówek zawartych w Załączniku do tego zalecenia.

Załącznik do zalecenia ECRI w kwestii polityki ogólnej nr 4

Wskazówki dla zorganizowania badań dotyczących doznawania i sposobu odbierania rasizmu i dyskryminacji z punktu widzenia potencjalnych ofiar

I.Ogólne cele takich badań
1.Celem typu badania scharakteryzowanego w tym zaleceniu jest uzyskanie obrazu problemów rasizmu i nietolerancji z punktu widzenia aktualnych oraz potencjalnych ofiar. To nowatorskie podejście wiąże się z prowadzeniem badań wśród członków różnych grup podatnych na akty rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu i nietolerancji w kwestiach zmierzających do ujawnienia informacji o ich doświadczeniach z rasizmem i dyskryminacją oraz z postrzeganiem różnych aspektów społeczeństwa, w którym żyją. Dane zgromadzone dotyczą zatem wrażeń i doświadczeń członków szczególne podatnych członków grup. Takie dane mogą uzupełniać i wzbogacać ilościowo dane dotyczące incydentów rasistowskich, poziomu dyskryminacji w rożnych dziedzinach oraz dane dotyczące opinii i sposobu odnoszenia się większości populacji wobec grup mniejszościowych oraz zagadnień rasizmu i nietolerancji.
II. Organizacja badań w praktyce
2. Projektowanie oraz wprowadzanie w życie takich badań może być powierzone naukowcom lub instytucjom posiadającym doświadczenia w dziedzinie rasizmu i nietolerancji przy czym badania praktyczne zostaną przeprowadzona przez organy badawcze.
3. Grupy mniejszościowe wybrane jako „kategorie” do badań będą zależały od sytuacji kraju, mogą, na przykład obejmować grupy emigrantów, mniejszości narodowych i/lub inne podatne grupy.
4. Podczas wybierania, które grupy włączyć jako „kategorie” czynniki, jakie należy wziąć pod uwagę mogą obejmować wielkość wskazanej populacji oraz informacje już dostępne, odnoszące się do stopnia dyskryminacji, w obliczu której stawała każda z grup (na przykład: statystyki zatrudnienia, informacje dotyczące skarg z zakresu dyskryminacji).
5. Włączenie „kontroli” lub „kontrastowania” grup może być właściwe dla zapewnienia podstawy porównań: na przykład grupy mniejszościowe, które ogólnie nie wydają się być stawiane w obliczu wielkich problemów dyskryminacji i rasizmu mogą być włączone do badań.
6. Dobre statystyki społeczne zawierające różnorodne informacje takie jak miejsce urodzenia, pochodzenie etniczne, wyznanie, język ojczysty, obywatelstwo etc. ułatwiają organizowanie takich badań. Jeśli ten rodzaj danych nie jest dostępny, alternatywne środki identyfikowania i badania będą musiały zostać znalezione.
7. Należy wziąć pod uwagę, że pewne grupy mogą być szczególnie narażone na ryzyko jeśli chodzi o rasizm i dyskryminacje – na przykład nielegalni emigracji mogą być trudno dostępni dla tego rodzaju badań.
III. Projekt badań
8. Oprócz zagadnień dotyczących tła socio-ekonomicznego oraz innych detali faktycznych, przedmioty badań mogą wchodzić w zakres następujących, szerokich kategorii:
-pytania odnoszące się do konkretnych sytuacji takie, jak kontakty z rożnymi władzami (np. policja, służba zdrowia, opieka społeczna, instytucje edukacyjne) oraz z innymi instytucjami (np. banki, agencje mieszkaniowe) i establishment (np. pracodawcy, restauracje, miejsca rozrywki, sklepy): pytania mogą badać jak długo, w określonym przedziale czasu (np. ostatni rok, ostatnich piec lat) respondenci byli ofiarami niesprawiedliwego traktowania z przyczyny przynależności do grupy mniejszościowej i jakiego rodzaju niesprawiedliwego traktowania doświadczyli.
- Pytania odnoszące się do percepcji możliwości uczestniczenia w społeczeństwie na równych podstawach, znajomość określonych środków służących poprawie sytuacji grup mniejszościowych, obszar, w jakim te możliwości mogą zostać urzeczywistniane (obszary obejmujące np. możliwości powodzenia w edukacji i szkoleniu zawodowym, możliwości zatrudnienia)
- Pytania odnoszące się do percepcji i nastawienia: tematy mogą obejmować, rozmiar zaufania do instytucji, stosunek wobec emigracji i polityki w sprawie mniejszości, ocenę kraju jako rasistowskiego czy ksenofobicznego, problemy dotyczące religii, stosunku do innych grup, trudności w utrzymywaniu kontaktów z większością populacji, identyfikacja z krajem goszczącym i z krajem pochodzenia, plany zostać lub powrócić, gdzie jeden czuje się bardziej „w domu”, etc. Włączenie takich tematów umożliwia odsłonięcie interesujących relacji pomierzy stopniem doświadczanej dyskryminacji i rożnymi nastawieniami i percepcjami.
9. Należy odnotować, że takie pytania generują głownie dane w sprawie subiektywnego doświadczania dyskryminacji. Jednakże, obiektywne studiowanie aktów dyskryminacji jest w każdym razie niezwykłe trudne, jak „in vivo” ma to miejsce w rożnych dziedzinach życia. Raporty w sprawie subiektywnie doświadczanej dyskryminacji są cenne jako wskaźniki, szczególnie, kiedy są one oceniane na tle innych informacji takich, jak statystyki zatrudnienia, protokoły policyjne, złożone skargi etc.
IV. Uzupełnienie badań
10. Przez oznaczony przedział czasu badania uzupełniające mogą być prowadzone, żeby zbadać zmieniające się schematy dyskryminacji i rasizmu w czasie lub włączyć inne grupy.
11. Rezultaty badań mogą być wykorzystywane na różne sposoby, na przykład: ujawniać dziedziny, gdzie działania są szczególnie niezbędne; oceniać i wypracowywać strategie, które uwzględnią doświadczenia i troski badanych grup; podnosić świadomość społeczną i zrozumienie problemów dyskryminacji, jak są one widziane z punktu widzenia ofiar; podnosić świadomość wśród tych, którzy pracują w określonych dziedzinach o tym, jak ich instytucje i praktyki są postrzegane przez grupy mniejszości (np. policja, pracodawcy, dostawcy usług etc).
 

 
     
///////////////////// ///////////////////////////////

40-530 Katowice ul. Drozdów 21 i 17, tel.: 32/ 209 53 12 lub 14; fax: 32/ 209 53 13, szkolenia: 32/ 251 89 54

///////////////////// ///////////////////////////////