Analiza zespołu pracowniczego jako grupy społecznej

Mianem zespołu określa się formalną grupę społeczną, która dążąc do uzyskania gratyfikacji materialnych oraz pozamaterialnych wypełnia poszczególne zadania przydzielone przez nadrzędną organizację (Kożusznik, 2002).

Natomiast grupą społeczną można nazwać grupę, w której dwie lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależy od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów muszą na sobie polegać.

Jeśli przyjąć, że sukces zespołu pracowniczego zależy od wzajemnej współpracy pracujących ze sobą osób, a wzajemna pomoc podnosi jakość świadczonych usług, to należy uznać, iż zespół pracowniczy z pewnością spełnia założenia uwzględniane w definicji grupy społecznej.

Co oznacza dla nowo przyjmującego się pracownika fakt, że ów zbiór osób w danym miejscu pracy stanowi formalną grupę społeczną?

Przede wszystkim to, iż przynależność do nowego zespołu pracowników wiąże się z poznaniem i przestrzeganiem panujących wśród nich zasad i norm grupowych. Stąd też nasze pierwsze dni w pracy powinniśmy poświęcić na rozeznanie panujących tam stosunków.

Poznawanie kolejnych zasad pracy w danej społeczności najlepiej prześledzić, omawiając poszczególne kryteria zawarte w definicjach grupy.

Pierwszą z zasad jest wzajemna interakcja, czyli komunikowanie się pomiędzy współpracownikami. Kiedy zostajemy przyjęci do nowej pracy stajemy przed trudnym zadaniem: prowadzeniem swobodnych dialogów, zarówno tych bardziej służbowych, jak i tych bardziej prywatnych z pracującymi w firmie ludźmi. Stopniowo, wyrażając w dialogach swoją sympatię do rozmówcy, zdobywamy coraz większe zaufanie, skracając jednocześnie odczuwany w rozmowie dystans. A jeśli czegoś o firmie nie wiemy, po prostu spytajmy. Nie wstydźmy się być czegoś niepewnym. Wybierzmy sobie w firmie kilka osób, z którymi proces komunikacji przebiega w najprzyjemniejszy dla nas sposób i poprośmy o pomoc. Z pewnością nie spotkamy się z odmową. Ludzie lubią czuć się potrzebni, odczuwają satysfakcję, gdy mogą wykazać się swoim doświadczeniem i zdobytą na temat funkcjonowania firmy wiedzą.

Nie ma oczywiście organizacji, w której nie istniałyby określone normy, czyli przepisy wskazujące, jak powinien się zachowywać członek danej grupy czy społeczności. Znajomość norm pomaga każdemu pracownikowi przewidzieć, w jaki sposób inni postąpią w danej sytuacji, co prawdopodobnie będą robić, a także, jakie zachowanie będzie zgodne z oczekiwaniami i aprobowane. W każdej organizacji istnieją pewne normy, wobec których każdy pracownik musi się podporządkować.

Po pierwsze dotyczą one wyglądu zewnętrznego. Choć firmy coraz rzadziej narzucają swoim pracownikom jednolite mundurki, to jednak często wymagają określonej formy ubioru. Wśród mężczyzn coraz bardziej popularnym strojem do pracy staje się garnitur lub też elegancki zestaw z marynarką, a wśród kobiet garsonki i inne zestawy z żakietami. Taki styl ma jednak zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Niektórzy odbierają to jako pewnego stopnia ograniczenie swobody ubioru, jednak inni jako wyraz szacunku dla klienta i osób, z którymi się współpracuje. Kiedy decydujesz się więc na podjęcie pracy, musisz zaakceptować narzucony strój formalny pracownika, a jeśli jesteś pewien, że określony "mundurek" całkowicie nie odpowiada twoim poglądom, przemyśl czy konieczność noszenia służbowego stroju całkowicie nie przysłoni zadowolenia i satysfakcji z pracy.

Istotne jest także zachowanie w pracy. Najczęściej już pierwszym dniu otrzymujemy regulamin firmy i przepisy BHP, a w zależności od sytuacji, zapoznajemy się z poszczególnymi zarządzeniami osób kierujących firmą.

Normą jest także lojalność i solidaryzowanie się z pracownikami działu, do którego przynależymy. Pracownik, który nie będzie angażował się w życie firmy, zostanie odrzucony przez zespół, a także oceniony jako mało koleżeński i aspołeczny.

Pamiętaj, że każdy był kiedyś "nowy" w pracy. Nie stresuj się również tym, że nie zapamiętałeś od razu imion wszystkich pracowników, ale uczestnicz aktywnie na rzecz grupy.

A co decyduje o atrakcyjności grupy, do której będziemy przynależeć?

Atrakcyjność grupy zależy od dwóch czynników: stanu potrzeb człowieka i właściwości grupy.

Jeśli przyjmując się do nowej pracy, zakładamy, że najważniejszy jest dla nas dobry kontakt ze współpracownikami, a zespół pracowniczy uchodzi za zgrany i koleżeński, to atrakcyjność tej grupy będzie dla nas wysoka. Jeśli natomiast cenimy sobie poczucie autonomii i mamy potrzebę samodzielnej pracy, podczas gdy zespół działa ściśle pod dyktando zarządzającej nim osoby, wówczas praca w takim zespole będzie nas nie satysfakcjonować i zniechęcać do większej aktywności.

Podjęcie nowej pracy nigdy nie może być rozpatrywane wyłącznie jako podjęcie wykonywania czynności samej w sobie. Nowa praca jest nieodłącznie związana z nowym środowiskiem, nowymi zwyczajami i ludźmi, z których każdy posiada swój własny styl pracy. Wybierając więc pracę, miej na uwadze grupę ludzi, z którymi przyjdzie Ci pracować, wygląd pomieszczenia, w którym będziesz przebywać oraz politykę firmy, kreowaną przez twojego przyszłego pracodawcę.

Opracowanie: Iwona Ekkert

Bibliografia:
Aronson E. Psychologia społeczna
Kożusznik B.: Psychologia zespołu pracowniczego