Kampania społeczna na rzecz wzmacniania zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży "Pomimo... Bądź"

Kampania społeczna "Pomimo... Bądź" stworzona została w ramach działań wspierających filary zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

Kampania objęta jest honorowym patronatem Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego.

Pomysł kampanii narodził się w obliczu:

• sygnałów zgłaszanych przez psychologów, pedagogów i nauczycieli (kadrę szkolną) dotyczących problemów natury motywacyjnej/emocjonalnej/psychicznej licznie jakie zaobserwowali u uczniów w okresie nauczania zdalnego.
• sygnałów, które napływały do naszego ośrodka ze środowiska około szkolnego podczas licznych konsultacji telefonicznych w okresie pandemii dotyczących radzeniem sobie z kryzysem, postępowaniem w sytuacjach zagrożenia suicydalnego, samouszkodzeniami i zaburzeniami depresyjnymi.

W obu przypadkach podkreślano jak kruche i niewystarczające są dotychczasowe mechanizmy radzenia sobie z trudnościami, jak często młodzież i dzieci poddają się w sytuacji trudności, problemów i porażek.

Sytuacja ta potwierdza tylko dane wynikające ze światowych statystyk epidemiologicznych (WHO), które mówią:

• na całym świecie z powodu zaburzeń psychicznych cierpi ponad 450 milionów ludzi,
• na świecie żyje około 350 mln ludzi, którzy cierpią z powodu depresji,
• w Europie zaburzenia psychiczne i behawioralne stanowią ok. 20% wszystkich stanów chorobowych,
• statystycznie co 4 osoba w różnych okresach życia, doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym [1].

W Polsce:

• 2,5 krotnie wzrosła liczba prób samobójczych podejmowanych przez dzieci i młodzież w grupie wiekowej 13-18 lat między 2013 a 2019 rokiem [2].
• najmłodsza osoba, która odebrała sobie życie w 2020 r., była w przedziale wiekowym 7-12 lat.
• około 60-90% osób z zachowaniami samobójczymi (w zależności od grupy wiekowej) przejawia różne zaburzenia psychiczne [3] najczęściej są to zaburzenia depresyjne...

...należące do najczęściej rozpoznawanych zaburzeń psychicznych, które ujawniają się w młodym wieku. Nie inaczej jest w województwie śląskim, w którym zapadalność na zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania roku wskazywała na znaczny odsetek zaburzeń lękowych, uzależnień, zaburzeń nastroju, zaburzeń psychicznych organicznych (badania z 2014) [4]. Większość tych zaburzeń ma najczęściej początek w wieku młodzieńczym, w związku z tym priorytetem osób pracujących z dziećmi i młodzieżą powinno być budowanie takiego fundamentu ważności, wartości, przekonania o własnej zaradności i skuteczności, który będzie dawał młodym ludziom siłę do pokonywania trudności i porażek.

Jeśli szacujemy, że co 5 nastolatek cierpi na zaburzenia depresyjne, to naszym zadaniem powinno być wyposażenie nauczycieli w odpowiednią wiedzę i umiejętności wspierania młodych ludzi. Wspierania i rozpoznawania sygnałów zwiastujących początek zaburzeń depresyjnych lub myśli samobójczych.

Powstały w związku z tym pytania:

• jak można młodzież i dzieci wyposażyć w takie mechanizmy radzenia sobie z trudnościami, które pozwolą im radzić sobie w sytuacjach nieprzewidywalnych, mało ustrukturyzowanych, problemowych;
• jak sprawić, by mechanizmy radzenia sobie były na tyle stabilne, by nie trzeba było sięgać po pomoc specjalistyczną, a wcześniej uruchomić ważnych i życzliwych dorosłych, którzy mogą być wsparciem i zapleczem bezpieczeństwa.

[1] za Śląski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Katowice 2019 str. 5 (Dane WHO Mental Health), dostęp 10.06.2018

[2] artykuł K. Stabach w Wirtualna Polska dn.23.02.2021, dostęp 28.02.2021

[3] A. Gmitrowicz "Dlaczego powinniśmy rejestrować zachowania samobójcze?", dostęp 28.02.2021

[4] za Śląski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Katowice 2019 str.11, ryc. 4