Kroki ku "normalności", czyli przez jakie etapy przechodzimy, by poradzić sobie z kryzysem?

Wioleta Baraniak

nauczyciel-konsultant

e-mail:

Szanowni Państwo,

Kiedy kilkanaście lat temu w Regionalnym Ośrodku Metodyczno-Edukacyjnym powstawał zespół ds. interwencji kryzysowej, nie sądziłam, że będę sięgać w takich okolicznościach do materiałów, które wtedy były dla mnie inspirujące. Dr Roland Storath i Arthur Engelbrecht, psychologowie mający doświadczenie w pracy z kryzysami występującymi na terenie szkół opublikowali w 2004 roku artykuł omawiający to zagadnienie [1].

Kryzys określany jest przez autorów jako przejściowa, wymagająca wsparcia, ogromna niestabilność jednostki lub systemu społecznego i jako proces charakteryzuje się swoistą dynamiką przebiegu. W literaturze przedmiotu wielokrotnie pojawia się zestawienie kryzysów z sytuacjami utraty czy żałoby, tak czynią także cytowani autorzy, zamieszczając jedną z wersji przebiegu tego procesu:

Spirala kryzysu (za: Schley 1988)

Jak podkreślają autorzy studia porównawcze dotyczące przepracowania sytuacji utraty, wskazują na wymienione powyżej fazy kryzysu, których jednak kombinacja, czas potrzebny do poradzenia sobie z każdą z nich jest bardzo indywidualny. Zdarza się także, że następuje powrót do fazy wcześniejszej, a radzenie sobie z tą sytuacją ma charakter psychologicznego wahadła, kierującego się raz w tę, innym razem w tamtą stronę.

Wszystkim z Państwa, którym znane jest zagadnienie psychologicznego mechanizmu kryzysu, jak również psychologicznego mechanizmu żałoby/ utraty przedstawiony powyżej model zapewne będzie przypominał inne, dostępne w literaturze przedmiotu. Świadomie jednak wybrałam tych autorów, bo odnoszą oni omawiany proces nie tylko do pojedynczych osób, ale jak zaznaczyli w przytaczanej definicji kryzysu, także do instytucji. Obaj, jak wspomniałam są zawodowo związani ze szkolnictwem.

Mamy wakacje, a dostępna wiedza z obszaru interwencji kryzysowej wnosi, że czas wolny od codziennych obowiązków typu: wakacje, ferie, sprzyja radzeniu sobie z kryzysem. W większości mamy nadzieję, to słychać w wypowiedziach wielu osób, że wrócimy po wakacjach z nową energią do swoich obowiązków. To, całkiem prawdopodobne. Warto jednak pamiętać, że zarówno jako poszczególne osoby, jak i instytucje przechodzimy lub przeszliśmy przez ten proces w bardzo indywidualnym tempie, a wspomniane powyżej prawidłowości dynamiki tego procesu są czynnikami na które powinniśmy być ciągle uważni.

Z życzeniami dobrych, prawdziwie "regenerujących" wakacji,

Podziękowania dla Pani Katarzyny Wilk za konsultacje w zakresie poprawności tłumaczenia artykułu.

Wioleta Baraniak

Wykorzystana literatura:

[1] Arthur Engelbrecht, Roland Storath "Krisensituationen, Gewalt und Tod in der Schule. Schulpsychologie als Unterstützungssystem bei auβerordentlichen Ereignissen" https://schulpastoral.drs.de/fileadmin/user_files/165/Dokumente/Praxisfelder/Krisenseelsorge/Fachwissen/Krisensituation-Gewalt-Tod-in-der-Schule.pdf (dostęp : 6.07.2020)