Dlaczego w konflikcie współpraca się opłaca?

Katarzyna Drzewiecka-Tymkiewicz

nauczyciel-konsultant

e-mail:

Konflikty rozwiązujemy stosując rozmaite strategie. Zależy to między innymi od relacji pomiędzy nastawieniem na siebie (determinacja do realizacji własnych celów) a nastawieniem na innych (gotowość do uwzględniania punktu widzenia, potrzeb drugiej strony).

K. Thomas i R. Kilmann wyróżnili 5 strategii rozwiązywania konfliktów:

Rywalizacja to egocentryczne nastawienie na realizację własnych celów, zdobywanie dóbr, zaspokajanie potrzeb nawet kosztem innych, ale też często przekonanie, że każdy sposób przybliżający nas do obranego celu jest właściwy. Minusem tej strategii jest, że druga strona może czuć się wykorzystywana i pomijana i unikać w przyszłości kontaktów z nami, postawa ta może więc utrudniać relacje z innymi jeśli jej nadużywamy. Warto ją jednak świadomie stosować gdy jesteśmy osobą zarządzającą sytuacją, np. jako nauczyciel musimy wprowadzić większą dyscyplinę, lub zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów lub gdy ktoś celowo blokuje rozwiązanie konfliktu.

Unikanie czyli odmowa współpracy, zwlekanie poprzez nienazywanie sytuacji konfliktową, sytuacja, kiedy ani nie realizujemy własnych celów ani nie ułatwiamy tego drugiej stronie ale warto ją zastosować np. gdy trzeba sobie i partnerowi w konflikcie dać czas na ochłonięcie lub zebranie większej ilości informacji.

Dostosowanie – skrajne przeciwieństwo rywalizacji, zaspokajanie cudzych potrzeb kosztem własnych, często pomniejszanie własnych zasług, tendencja do poświęcania się. Ta strategia nadużywana powoduje że czujemy się wykorzystywani i nieważni i nieuchronnie prowadzi do frustracji. Jeśli nadużywamy tej strategii, warto popracować nad rozwijaniem umiejętności stawiania innym granic. Możemy jednak świadomie zastosować tą strategię, jeśli wiemy, że dla drugiej strony sprawa ma znacznie większe znaczenie niż dla nas i zależy nam na utrzymaniu dobrych stosunków, kiedy wiemy, że się mylimy lub kiedy chcemy, żeby inni nauczyli się czegoś na własnych błędach.

Kompromis – rozwiązanie wybierane, gdy nie potrafimy znaleźć rozwiązania, które w pełni satysfakcjonuje obie strony i konieczne jest aby każda ze stron z czegoś zrezygnowała, aby zażegnać konflikt. Wadą kompromisu, jest to, że tak naprawdę żadna ze stron nie jest w pełni usatysfakcjonowana. Jeśli któraś ze stron zakończy konflikt z poczuciem, że została wykorzystana, do czegoś przymuszona, ustąpiła bardziej, niż druga strona, bardzo prawdopodobne jest, że zacznie szukać okazji aby zmienić warunki ugody a więc kompromis będzie niestały. Trwały kompromis wymaga dużego poziomu zaufania.

Współpraca – chęć zrozumienia problemu, poznania różnych punktów widzenia i stanowisk, próba podjęcia współdziałania z innymi w celu poznania i zaspokojenia potrzeb obu stron, nastawienie na poszukiwanie rozwiązań satysfakcjonujących obie strony. Staraj się stosować współpracę zawsze wtedy gdy np. sprawa dotyczy grupy (np. całego zespołu klasowego), zależy ci na osiągnięciu porozumienia poprzez integrowanie różnych poglądów, chcesz budować dobre relacje w grupie, chcesz pokazać uczniom, że każdy z nas ma potrzeby, które chce zrealizować i wszystkie one są ważne. Ta strategia jest czasochłonna i wymaga dużego poziomu zaufania i otwartości, wymaga pewnego poziomu kompetencji społecznych i emocjonalnych, ale też pozwala te kompetencje rozwijać. Jest strategii, która pozwala generować nowe rozwiązania i uczy patrzeć na rzeczywistość społeczną z różnych punktów widzenia.

Jak już pisałam w pierwszym artykule z cyklu, każdy z nas przejawia pewne preferencje, jeśli chodzi o strategię rozwiązywania konfliktów, co w praktyce wcale nie musi oznaczać, że zawsze zachowujemy się tak samo. Warto zastanowić się jakie strategie preferujemy, jak często je wybieramy, czy na pewno preferowana strategia nam odpowiada, czy sposób w jaki rozwiązujemy konflikty sprzyja budowaniu satysfakcjonujących relacji z innymi, czy koszty stosowania stale danej strategii nie są dla nas zbyt wysokie? To bardzo ważna refleksja, gdyż nasz styl rozwiązywania konfliktów ma wpływ na to, jak będą sobie radzić z konfliktami nasi uczniowie. Więcej na temat tego, jakie metody wdrożyć, aby nasi uczniowie jak najczęściej mieli okazję współpracować w konflikcie w kolejnych artykułach.

Katarzyna Drzewiecka-Tymkiewicz