Goście mile widziani, czyli o wizycie w ramach projektu profilaktycznego Resilience...

W dniach od 31 stycznia do 05 lutego 2017 roku w ramach Programu Erasmus + rozpoczęliśmy realizację projektu: Resilince – europejski program profilaktyczny w kontekście zachowań ryzykownych młodzieży jako przeciwdziałanie przedwczesnemu wypadaniu uczniów z systemu edukacji. Akcja: Partnerstwa strategiczne dla edukacji szkolnej.

W Regionalnym Ośrodku Metodyczno-Edukacyjnym Metis gościliśmy i wymienialiśmy się doświadczeniami z 25 przedstawicielami z:

• Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi – liderem projektu.
• Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wilnie na Litwie.
• CJRAE (Centrul Judetean de Resurse si Asistenta Educationala) z Braszowa w Rumunii.

W pierwszym dniu spotkania partnerzy projektu dokonali prezentacji ośrodków skąd przyjechali oraz każdy uczestnik, podczas sesji integracyjnej, przedstawili się i powiedział czym się zajmuje w pracy zawodowej. Przedstawiciele Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej z Łodzi – liderzy projektu zaprezentowali założenia i cele Resilince.

Po południu tworzyliśmy mapy zachowań ryzykownych w Polsce, Rumunii i na Litwie. Każda z grup pracowała nad zagrożeniami z danego kraju. Czynniki ryzyka zostały wpisane najpierw na mapę państwa, a potem na flipcharty w formie Piramidy Niepokoju. Delia z Rumunii, Lucyna i Roma z Litwy mówiły o najważniejszych problemach z jakimi borykają się nauczyciele: z antydyskryminacją i samobójstwami wśród młodzieży. Polscy nauczycieli mówili o zagrożeniach związanych z używaniem środków psychoaktywnych i zagrożeniami płynącymi z cyberprzestrzeni. Liderzy grup wskazali również inne zachowania ryzykowne, które są podejmowane w mniejszym lub większym nasileniu przez młodych ludzi, m.in. wagary, izolowanie się od rówieśników, ryzykowne zachowania seksualne, spadek aktywności, brak celu, brak motywacji. Co powoduje częste wypadanie z systemu edukacji.

Następnie członkowie grup mieli za zadanie zastanowić się co skutecznie chroni dzieci i młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, które zostały omówione wcześniej.

Czynniki chroniące zostały wypisane na kolorowe karteczki (każdy czynnik oddzielnie) i wpisane w PIRAMIDĘ NADZIEI. Po wykonaniu zadania każda grupa prezentowała efekty pracy. Moderatorzy zachęcali do wspólnej dyskusji na temat jak wykorzystać czynniki chroniące do projektowania działań wychowawczych i profilaktycznych.

Drugiego dnia – w środę – uczestnicy spotkania wzięli udział w warsztatach Dojrzewanie, czyli o tym jak zmieniają się dekoracje i rekwizyty, a dylematy pozostają takie same, które dotyczyły perspektywy widzenia świata przez nastolatków i dorosłych według podanych kategorii: czas, doświadczenie, ryzyko, odpowiedzialność, etyka, samoocena. Warsztaty poprowadzili nauczyciele-konsultanci ROM-E Metis – Krystyna Szczęsna-Witkowska, Beata Łęcka i Tomasz Wojtasik.

Po obiedzie zostały zaprezentowane zostały programy profilaktyczne jako narzędzie zapobiegania zachowaniom ryzykownym. Prof. Jacek Kurzępa opowiedział o początkach i narodzinach Falochronu w województwie dolnośląskim, a Magdalena Wieczorek – zaprezentowała doświadczenia śląskie w jego realizacji. Zaprezentowała również, na przykładzie Falochronu, metodykę budowania programu profilaktycznego.

W sesji wtorkowej przez cały dzień towarzyszyli nam przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach – mł. ins. Krzysztof Kazek, komisarz Paweł Warchoł i nadkomisarz Tomasz Ciepał, którzy dzieli się swoim doświadczeniem i wiedzą w obszarze zachowań ryzykownych. Paweł Warchoł zaprezentował program profilaktyczny Wkraczasz w dorosłość. Wybieraj dotyczący przeciwdziałania od środków psychoaktywnych, który realizuje w szkołach w województwie śląskim. Krzysztof Kazek jako pełnomocnik Komendanta Policji ds. praw człowieka, omówił zagadnienie związane z profilaktyką zachowań ryzykownych/zagrożeń cywilizacyjnych w kontekście praw człowieka.

Czwartek był pierwszym "podróżniczym" dniem w czasie wizyty naszych gości zza granicy. Rano udaliśmy się do Zespołu Szkół Integracyjnych nr 1 w Katowicach, na osiedlu Tysiąclecia. W czasie tej wizyty uczestnicy dowiedzieli się na czym polega specyfika szkół integracyjnych, jakie dzieci się w niej uczą, z jakimi dysfunkcjami i jak wygląda proces integracji z uczniami bez deficytów. Goście zostali zapoznani z programami profilaktycznymi, jakie szkoła wciela w życie, m.in. z Golden Five i Falochronem, programami dotyczącymi bezpieczeństwa i promocji zdrowia. Zobaczyli też niezwykle wzruszający film dokumentalny będący dziełem uczniów zaangażowanych w projekt Tego nie można zapomnieć, którego bohaterką była więźniarka obozu koncentracyjnego. Podczas zwiedzania szkoły gości szczególnie zainteresowało funkcjonowanie uczniów z deficytami i to jak radzą sobie w małej liczebnie klasie. Ciekawiła ich też obecność nauczyciela wspomagającego i zakres jego obowiązków oraz współpraca z nauczycielem prowadzącym. Uczestnicy obdarowani wykonanymi przez uczniów małymi upominkami i po poczęstunku udali się do Gliwic, do Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii, dokąd trafiają chłopcy, którzy wypadli z systemu edukacji. Gości bardzo zainteresował system organizacyjny ośrodka, to w jaki sposób chłopcy nadrabiają zaległości, z jakich rodzin są pochodzą i jak wygląda współpraca z rodzicami. Fakt, że chłopcy mogą, ale nie muszą mieszkać w internacie, był dla nich równie ciekawy jak to, że do szkoły w ośrodku mogą uczęszczać dzieci nie korzystające z internatu a jedynie dochodzące do szkoły i na zajęcia socjoterapeutyczne. Goście obejrzeli spektakl, którzy przygotowali chłopcy i gorąco oklaskiwali wykonawców. W tym ośrodku dało się odczuć obopólne zainteresowanie. Chłopcy byli niezwykle ciekawi gości z zagranicy, tak jak oni ich. Myśleli, że skoro są z tak daleka (Rumunia) muszą być inni, a tu okazało się, że Panie przypominają ich własne mamy i nauczycielki. Wychowawcy podkreślali ten aspekt wizyty w ich ośrodku jako działanie antydyskryminacyjne, bo dla chłopców ktoś z zewnątrz niekoniecznie kojarzy się z kimś przyjaznym i przekonanie się, że ów Obcy jest miły i sympatyczny jest dla nich wartościową nauką.

Z Gliwic wyruszyliśmy do Radzionkowa, do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego, którego uczące się w klasie gastronomicznej wychowanki podjęły nas pysznym obiadem. Dla gości zaskakujący był fakt istnienia takiego ośrodka jak ten. Na Litwie i w Rumunii nie ma bowiem ośrodka, który byłby czymś pośrednim pomiędzy normalną szkołą, a poprawczakiem. Tymczasem tutaj dziewczyny mają nie tylko szansę poprawić stopnie, ale też zdobyć zawód i zyskać poczucie bezpieczeństwa, czasem pierwszy raz w ich życiu... Zaskakujące było dla nich to, że dziewczętom, które mogą wracać do rodzinnego domu w większości proszą o przedłużenie pobytu w ośrodku do uzyskania pełnoletności. Goście trafili akurat na zajęcia w grupach, gdzie zobaczyli zdjęcia autorstwa dziewczyn, wysłuchali energetycznego koncertu na bębnach, zobaczyli bibliotekę, gdzie skupiły się czytelniczki oraz pokoje w jakich mieszkają dziewczyny, które od początku do końca zostały przez nie udekorowane i zaaranżowane. Z ciekawością odwiedziliśmy też mieszkanie usamodzielniające, wolnostojący budynek, w którym kilka dziewcząt mieszka bez dozoru wychowawcy. Samodzielne mieszkanie ma nauczyć je odpowiedzialności i zaradności, a ponieważ "symuluje" ich własne mieszkanie, muszą nauczyć się zrobić w nim wszystko to, co w "normalnym" domu: zakupy, sprzątanie, pranie i gotowanie.

Piąty dzień wizyty rozpoczęliśmy warsztatami z antydyskryminacji Anatomia uprzedzeń. Wybrane aspekty historii Trzeciej Rzeszy i współczesne symbole nienawiści przeprowadzonymi w miejscu niezwykłym, bo w Centrum Żydowskim w Oświęcimiu. Dyskryminacja nie była tematem przypadkowym, nasi goście z Rumunii sygnalizowali, że to główny problem, jaki występuje w szkołach rumuńskich. Po trzygodzinnych zajęciach, a więc przygotowani mentalnie ruszyliśmy w stronę obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Nasi goście odwiedzili muzeum i złożyli kwiaty pod ścianą śmierci. Mglisty, szary, smutny dzień sprzyjał refleksji... a nasi goście byli pod wrażeniem tego miejsca.

Ostatni dzień wizyty został nam na podsumowania, rozmowy, refleksję, podsumowanie wspólnych już doświadczeń oraz informacje zwrotne.

Zreferowały Magdalena Wieczorek i Beata Cielecka