Nowy model SzPZ oraz standardy i narzędzia do autoewaluacji obowiązujące od 1 stycznia 2016 r.

Program Szkoła Promująca Zdrowie (SzPZ) jest realizowany w Polsce od 1992 r. W okresie minionych lat, w wyniku zdobywania nowych doświadczeń oraz zmian dokonujących się w Europie i w Polsce, program ten ewoluował i był modyfikowany. W latach 1992-2005 wykorzystywano w nim model SzPZ opracowany w czasie 3-letniego projektu pilotażowego (1992-1995), jego podstawą był raport WHO Zdrowa szkoła. W 2006 r. przygotowano nowy polski model i standardy SzPZ oraz narzędzia do ich autoewaluacji.

W latach 2014-2015 r. dokonano ich modyfikacji w związku ze zmianami w systemie edukacji (zmiany te dotyczyły miejsca edukacji zdrowotnej w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz nadzoru pedagogicznego).

Zmodyfikowane narzędzia do autoewaluacji działań obowiązują od 1 stycznia 2016 r.

UWAGA!!! Szkoły, które przeprowadziły procedurę autoewaluacji w oparciu o model poprzednio obowiązujący są uprawnione do składania pełnej dokumentacji po raz ostatni w sesji letniej 2016 r.

Celem autoewaluacji jest sprawdzanie, w jakim stopniu szkoła osiąga cele określone w polskiej koncepcji Szkoły Promującej Zdrowie. Uzyskane w wyniku autoewaluacji dane powinny stanowić podstawę do refleksji i planowania dalszych działań dla rozwoju SzPZ, wyboru kolejnych problemów priorytetowych.

Przeprowadzenie autoewaluacji umożliwia szkole podjęcie starań o uzyskanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie, który jest nadawany przez Ministra Edukacji Narodowej. Proponowane narzędzia mogą być także wykorzystywane, w całości lub w części, w diagnozie stanu wyjściowego przez szkoły, które zamierzają podjąć działania dla tworzenia SzPZ, a także przez szkoły, które są na różnych etapach jej tworzenia.

Opracowanie pt. Autoewaluacja w Szkole Promującej Zdrowie. Metody i narzędzia zawiera informacje o definicji, modelu i standardach Szkoły Promującej Zdrowie. Ponadto, zamieszczone są w nim informacje o zasadach przeprowadzenia badań edukacyjnych oraz materiały do ich przeprowadzenia: instrukcje, kwestionariusze ankiet, arkusze, wzór raportu końcowego z ewaluacji.

Przekazując je do użytku szkół mamy świadomość, że nie ustrzegłyśmy się błędów i niedociągnięć oraz że dokonanie pełnej autoewaluacji jest zadaniem skomplikowanym i czasochłonnym. Zachęcamy jednak szkoły do podjęcia się tego zadania. Doświadczenia, uwagi i propozycje posłużą do zmodyfikowania i poprawienia obecnej wersji materiałów.

Zespół ds. promocji zdrowia – Pracownia Promocji Zdrowia ORE w Warszawie

Procedura nadawania Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie

Cele

Ustanowienie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie, zwanego dalej krajowym certyfikatem, ma na celu:

1. Uznanie i docenienie długofalowych, systemowych działań szkół, zgodnych z przyjętą w Polsce koncepcją i standardami SzPZ.
2. Wspomaganie rozwoju programu SzPZ w Polsce, jako ważnego elementu polityki państwa i działań oddolnych dla poprawy jakości edukacji, stanu zdrowia ludności oraz budowania demokratycznego społeczeństwa.
3. Upowszechnianie doświadczeń, osiągnięć SzPZ i przykładów dobrej praktyki na terenie całego kraju oraz inicjowanie współpracy między szkołami w tym zakresie.

Okres ważności Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie

Certyfikat przyznawany jest szkole na okres 5 lat. Po upływie tego okresu szkoła może starać się ponownie o jego nadanie.

Warunki ubiegania się o nadanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie

O przyznanie krajowego certyfikatu może ubiegać się szkoła, która spełniła następujące warunki:

1. w koncepcji pracy szkoły ma wpisane działania z zakresu promocji zdrowia;
2. jest członkiem wojewódzkiej sieci SzPZ i posiada wojewódzki certyfikat co najmniej od 3 lat;
3. prowadzi podstronę internetową pn. Szkoła promująca zdrowie i na bieżąco aktualizuje informacje dotyczące działań prowadzonych w zakresie tworzenia SzPZ. Zamieszcza opis najważniejszych działań szkoły wraz z określeniem standardu, który jest realizowany poprzez to działanie. Dokonuje aktualizacji strony przynajmniej raz na semestr.

Zasady ubiegania się o nadanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie

Szkoła, która ubiega się o nadanie krajowego certyfikatu powinna:

1. dokonać autoewaluacji swoich działań w zakresie standardów SzPZ z wykorzystaniem załączonych poniżej metod i narzędzi,
2. dokonać publicznej prezentacji wyników autoewaluacji, przedstawić sukcesy oraz wskazać problemy wymagające rozwiązania. (Formę i zakres tej prezentacji ustala szkoła. Powinny w niej uczestniczyć osoby spoza danej szkoły: koordynator wojewódzki lub inny przedstawiciel wojewódzkiego zespołu wspierającego, rodzice, przedstawiciele społeczności lokalnej, władze oświatowe, przedstawiciele innych placówek);
3. złożyć dokumentację, wskazaną we wniosku, do wojewódzkiego koordynatora w odpowiednim terminie podanym w harmonogramie;
4. otrzymać rekomendację wojewódzkiego koordynatora.

Zasady nadawania Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie

1. Krajowy Certyfikat nadaje szkole Minister Edukacji Narodowej na podstawie rekomendacji udzielonej przez Centralną Kapitułę Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie (zwanej dalej kapitułą) działającą przy Ośrodku Rozwoju Edukacji (ORE) w Warszawie.
2. Szczegółowe zasady funkcjonowania kapituły określa jej regulamin organizacyjny.
3. Certyfikat nadawany jest na okres 5 lat. Po tym okresie szkoła może ubiegać się o ponowne jego nadanie zgodnie z obowiązującą procedurą.

Informacje o szkołach, które uzyskały krajowy certyfikat zamieszczane są na stronie ORE.

Zadania wojewódzkich koordynatorów sieci Szkół Promujących Zdrowie

1. Wojewódzki Koordynator po wnikliwym zapoznaniu się z nadesłaną dokumentacją, udziela rekomendacji szkole ubiegającej się o nadanie krajowego certyfikatu.
   Podstawą do udzielenia rekomendacji jest:
   1. analiza treści zawartych w przekazanym Wniosku o nadanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie wraz ze wszystkimi załącznikami;
   2. ocena dotychczasowych działań szkoły, jej osiągnięć, zaangażowania w prace sieci SzPZ, współdziałania z innymi szkołami itd.;
   3. opinia koordynatora powiatowego lub miejskiego w województwach, w których istnieją takie sieci SzPZ.

   Po udzieleniu szkole rekomendacji wojewódzki koordynator, powiadamia o tym dyrektora i swoją decyzję zapisuje w formularzu Wniosku, wraz z merytorycznym uzasadnieniem (punkt III formularza Wniosku). Pełną dokumentację szkoły wojewódzki koordynator przesyła do Zespołu ds. Promocji Zdrowia w Szkole ORE.

2. W przypadku wątpliwości, wojewódzki koordynator przeprowadza rozmowę z dyrektorem lub szkolnym koordynatorem i w razie potrzeby doradza szkole wprowadzenie wskazanych przez siebie zmian lub poprawek w dokumentacji. Po wypełnieniu zaleceń wojewódzkiego koordynatora szkoła może ponownie ubiegać się o uzyskanie jego rekomendacji.
3. W przypadku odmowy udzielenia rekomendacji wojewódzki koordynator uzasadnia na piśmie swą decyzję i przekazuje ją do wiadomości dyrektora szkoły.

Harmonogram prac związanych z nadawaniem Krajowego Certyfikatu Szkół Promujących Zdrowie

1. Wnioski o nadanie krajowego certyfikatu rozpatrywane są przez kapitułę dwa razy w roku. Ustala się następujące terminy:
   1. Semestr pierwszy każdego roku szkolnego:
      • do 15 grudnia szkoły składają formularz wniosku wraz z załącznikami do wojewódzkiego koordynatora,
      • do 15 stycznia wojewódzcy koordynatorzy przesyłają do ORE wnioski szkół ubiegających się o nadanie krajowego certyfikatu wraz z rekomendacją,
      • do 15 lutego odbywa się posiedzenie kapituły.
   2. Semestr drugi każdego roku szkolnego:
      • do 30 maja szkoły składają formularz wniosku wraz z załącznikami do wojewódzkiego koordynatora,
      • do 30 czerwca wojewódzcy koordynatorzy przesyłają do ORE wnioski szkół ubiegających się o nadanie Krajowego Certyfikatu wraz z rekomendacją,
      • do 15 września odbywa się posiedzenie kapituły,
      • do 30 października przewodniczący kapituły przedstawia Ministrowi Edukacji Narodowej listę szkół rekomendowanych przez kapitułę do nadania krajowego certyfikatu.
2. Minister Edukacji Narodowej przedstawia przewodniczącemu kapituły termin wręczenia certyfikatów. Zespół ds. Promocji Zdrowia w Szkole ORE zawiadamia szkoły o terminie uroczystości. Uroczyste wręczenie certyfikatów odbywa się 1 raz w roku w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

Definicja

Szkoła promująca zdrowie to szkoła, która we współpracy z rodzicami uczniów i społecznością lokalną:

• systematycznie i planowo tworzy środowisko społeczne i fizyczne sprzyjające zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej,
• wspiera rozwój kompetencji uczniów i pracowników w zakresie dbałości o zdrowie przez całe życie.

Standardy Szkoły Promującej Zdrowie:

1. Koncepcja pracy szkoły, jej struktura i organizacja sprzyjają uczestnictwu społeczności szkolnej w realizacji działań w zakresie promocji zdrowia oraz skuteczności i długofalowości tych działań.
2. Klimat społeczny szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz rodziców uczniów.
3. Szkoła realizuje edukację zdrowotną i program profilaktyki dla uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz dąży do poprawy skuteczności działań w tym zakresie.
4. Warunki oraz organizacja nauki i pracy sprzyjają zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz współpracy z rodzicami.

W załączeniu:

Publikacja Autoewaluacja w Szkole Promującej Zdrowie. Metody i narzędzia (1.26 MB)

Narzędzia do autoewaluacji w Szkole Promującej Zdrowie: kwestionariusze ankiet, arkusze zbiorcze, wzór raportu końcowego z autoewaluacji (89.24 KB)

Matryca do kodowania wyników ankiet SzPZ (26.5 KB)

Wniosek o Krajowy Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie (91.5 KB)

Matryca do kodowania wyników (107.5 KB)
Uwaga maksymalna liczba ankiet, które można wpisać do arkusza wynosi dla każdej z grup badanych 100 (słownie: sto)