Debata Europejska 2005 w Gimnazjum w Czyżowicach – 12 maja 2005 r.

Dnia 12 maja 2005r. odbyła się w naszej szkole Debata Europejska 2005 na temat "Dlaczego warto przyjąć Konstytucję dla Europy?". Uczestnikami były 4-osobowe drużyny z Gimnazjów w Rogowie, Gorzycach, Turzy Śl. i Czyżowic. W debacie aktywnie uczestniczyli zaproszeni goście – konsultant RCIE w Katowicach, przedstawiciele władz gminnych, rodzice, nauczyciele historii i wos – opiekunowie uczniów oraz redaktor lokalnej gazety.

Na wstępie debaty przypomnieliśmy, co oznacza pojęcie Konstytucja i jaką rolę odgrywa w państwie. Przedstawiliśmy krótka historię polskich konstytucji (od konstytucji 3 maja 1791r. do obecnie obowiązującej uchwalonej 2.04.1997r.). Zadaliśmy pytanie – dlaczego potrzebna jest Konstytucja dla Europy, skoro każde państwo posiada swoją konstytucję? Przypomnieliśmy jak doszło do przygotowania traktatu i jak wygląda procedura jego wejścia w życie. Omawialiśmy jak wygląda konstytucja, jaka jest struktura traktatu. Przeczytaliśmy preambułę do Konstytucji RP oraz do Konstytucji Europejskiej. Odpowiedzieliśmy na pytanie: Do jakich się wartości odwołuje oraz do jakich tradycji historycznych nawiązuje? Kontrowersje wzbudził brak odwołania do wartości chrześcijańskich w preambule do Konstytucji dla Europy. Młodzież przytaczała wypowiedzi papieża Jana Pawła II - zwolennika idei zjednoczenia Europy i odwołania do tradycji chrześcijańskiej. W Parlamencie Europy (11.10.1988r.) mówił: "Pragnieniem moim – jako najwyższego Pasterza Kościoła powszechnego, który pochodzi ze Wschodniej Europy i zna aspiracje ludów słowiańskich, tego drugiego "płuca" naszej wspólnej europejskiej ojczyzny – jest to, by Europa suwerenna i wyposażona w wolne instytucje rozszerzyła się kiedyś aż do granic, jakie wyznacza jej geografia, a bardziej jeszcze historia"

Również papież mówił, o tym, jak ważne dla Europy są wartości chrześcijańskie kontynentu. Papież powiedział: "Do prawdziwego zjednoczenia kontynentu europejskiego droga jeszcze jest daleka. Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha. Ten najgłębszy fundament jedności przyniosło Europie przez wieki go wzmacniało chrześcijaństwo, ze swoją Ewangelią, ze swoim rozumieniem człowieka i wkładem w rozwój dziejów ludów i narodów. Nie jest to zawłaszczanie historii. Jest, bowiem historią Europy wielką rzeką, do której wpadają rozliczne dopływy strumienie, a różnorodność tworzących ją tradycji i kultur jest wielkim bogactwem. Zrąb tożsamości europejskiej jest zbudowany na chrześcijaństwie."

Pojawił się też głos akceptujący brak odwołania do chrześcijaństwa. Argumentowano, że jego brak daje gwarancję równości wszystkich wyznań, a przecież w przyszłości prawdopodobnie do UE wstąpią kraje muzułmańskie takie jak Turcja czy Albania.

Następnie przypomnieliśmy cele i kompetencje przyszłej Unii Europejskiej. Zwróciliśmy uwagę na część II Konstytucji – Kartę Praw Podstawowych, biorąc pod uwagę preambułę i wspólnotę wartości, do których odwołuje się Unia. Na pytanie – co daje nam konstytucja? – uczniowie wymieniali gwarancję poszanowania określonych wartości i modelu społeczeństw, poszanowanie godności, wolności, demokracji, równości praw człowieka, dążenie społeczeństw do tolerancji, sprawiedliwości, solidarności i równości między kobietami a mężczyznami Przypomnieliśmy, że jednym z celów Unii jest wspieranie pokoju i dobrobytu jej narodów. W tym celu Unia: zapewnia obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa, sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, jednolity rynek z wolną konkurencją, dąży do poprawy i ochrony środowiska naturalnego.

Przytoczyliśmy jakie zmiany w funkcjonowaniu instytucji Unii Europejskiej wprowadza Traktat Konstytucyjny, zaznaczyliśmy, że Polska nie zgodzi się z ograniczeniem liczby komisarzy. Traktat wprowadza nowy urząd – Przewodniczącego Rady Europejskiej oraz Ministra Spraw Zagranicznych. Omawialiśmy również, na czym polega zaproponowany w traktacie system głosowania w Radzie Ministrów oparty na podwójnej większości. Podkreśliliśmy demokratyczny charakter Unii i jej dążenie do pogłębienia zasad życia demokratycznego. Przedstawiliśmy, na czym polega demokracja przedstawicielska i uczestnicząca.

Podkreśliliśmy, co oznacza obywatelstwo Unii i wymieniliśmy prawa, z których korzystają obywatele zjednoczonej Europy. Zwróciliśmy uwagę na działanie zewnętrzne Unii, szczególnie te dotyczące polityki zagranicznej, polityki obrony oraz solidarności między państwami członkowskimi na przykład w przypadku ataku terrorystycznego.

W podsumowaniu zwróciliśmy uwagę na to, co daje nam Konstytucja dla Europy, na jakie wartości i cele zwraca uwagę i dlaczego jest potrzebna obywatelom Europy. Zaznaczyliśmy, z czym Polska nie zgadza się w konstytucji (brak odwołania w preambule do wartości chrześcijańskich, ograniczenie liczby komisarzy w Komisji Europejskiej, system głosowania w Radzie oparty na "podwójnej większości").

Uczestnicy debaty zwracali uwagę na korzyści, jakie daje nam konstytucja. Podkreślano wspólne cele jak: ciągły, zrównoważony i harmonijny wzrost gospodarczy, większa stabilizacja, przyspieszenie tempa podnoszenia poziomu życia oraz zapewnienie bezpieczeństwa oraz wolności i sprawiedliwości, podkreślono rolę Unii w rozwoju nauki, edukacji i kultury.

Pojawiły się również dość krytyczne głosy, głosy sprzeciwu wobec Konstytucji. Żywą reakcję niektórych dyskutantów wywołało stwierdzenie, że musimy przyjąć Konstytucje Europejską: "W demokracji zawsze mammy wybór. Wpaja się nam, że kto jest przeciwko konstytucji, jest przeciwko Unii i nie jest Europejczykiem, a to nieprawda. Wiele zapisów konstytucji nie wnosi nic nowego są pustymi słowami. System podejmowania decyzji wprowadzany w Traktacie Konstytucyjnym w porównaniu do Traktatu Nicejskiego jest niekorzystny dla Polski i pozwala na dyktat dużych państw takich jak Niemcy i Francja.". Te argumenty starał się odpierać konsultant RCIE w Katowicach. Zwracano też uwagę na niedostateczne rzetelne informowanie społeczeństwa o konstytucji.

W podsumowaniu debaty zwrócono uwagę na rolę, jaką Konstytucja odgrywa w procesie integracji i potrzebę posiadania jednolitego dokumentu w zjednoczonej Europie.

Po burzliwej debacie, w większości, zgodziliśmy się z potrzebą uchwalenia Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, dlatego w debacie zwróciliśmy uwagę na argumenty odpowiadające twierdząco na pytanie "Dlaczego warto przyjąć Konstytucję dla Europy"?.

mgr Beata Godoś
nauczyciel historii i WOS
w Gimnazjum w Czyżowicach