Piąty Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi

18 października 2011 r. – Piąty Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi – obchodzony będzie w Polsce jako pierwszy od czasu opublikowania w marcu dyrektywy UE (2011/36/EU) w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar. Celem dyrektywy) jest stworzenie spójnego europejskiego podejścia do tego problemu. Obchody Dnia przeciwko Handlowi Ludźmi będą pierwszymi od czasu utworzenia w tym roku stanowiska Unijnego Koordynatora ds. handlu ludźmi i utworzenia Europejskiego Urzędu Wsparcia w Dziedzinie Azylu.

Dzieci są szczególnie narażone na proceder handlu. Dlatego ważne jest, aby każda osoba pracująca z dziećmi potrafiła rozpoznać sytuację zagrożenia i przeciwdziałać jej. Jedną z form profilaktyki są zajęcia warsztatowe, których scenariusz znajduje się pod adresem www.fdn.pl/sites/default/files/file/handel/scenariusz_zajec.pdf.

Na stronie Fundacji Dzieci Niczyje www.fdn.pl znajdą Państwo również inne publikacje podejmujące problematykę handlu dziećmi, mi.in.

Program na rzecz dzieci – ofiar handlu i dzieci cudzoziemskich bez opieki realizowany t od 2004 roku przez Fundację Dzieci Niczyje.

Celem programu jest zapobieganie i przeciwdziałanie problemowi handlu dziećmi i komercyjnego wykorzystywania dzieci poprzez zwiększanie świadomości i wiedzy profesjonalistów mających kontakt z dziećmi – ofiarami handlu i dziećmi z grupy ryzyka, zwłaszcza dziećmi cudzoziemskimi bez opieki, oraz rozwijanie efektywnego systemu pomocy i identyfikacji ofiar.

Główne działania:

• organizacja i prowadzenie szkoleń dla profesjonalistów,
• informowanie o problemie za pomocą publikacji i strony internetowej www.dzieciofiaryhandlu.fdn.pl,
• diagnoza funkcjonowania systemu ochrony dzieci – ofiar handlu i dzieci z grup ryzyka poprzez badania i ekspertyzy,
• działania lobbingowe mające na celu wdrożenie modelowych rozwiązań i zainicjowanie publicznej dyskusji na temat problemu handlu dziećmi i towarzyszących mu zjawisk.

Dodatkowo, na zlecenie Urzędu do Spraw Cudzoziemców, organizowane są przesłuchania małoletnich cudzoziemców bez opieki ubiegających się o status uchodźcy Polsce – w miejscu przyjaznym dziecku i w obecności psychologa.

Z inicjatywy Programu powstała Rada Ekspertów do spraw dzieci – ofiar handlu i Polska Koalicja przeciwko komercyjnemu wykorzystywaniu seksualnemu.

Przedstawiciel Programu bierze udział w pracach grupy roboczej działającej w ramach Krajowego Planu Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi przy MSWiA oraz Mazowieckiego Zespołu ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi.

Od 2008 roku działania programu poszerzyły się o współpracę z wiodącymi europejskimi organizacjami pracującymi w obszarze ochrony dzieci w ramach projektu Mario. Projekt Mario ma na celu wywieranie wpływu na narodowe i europejskie instytucje odpowiedzialne za podejmowanie działań zwalczających handel dziećmi. Długofalowym celem projektu jest zapewnienie dzieciom z grup ryzyka lepszej oferty wsparcia i rehabilitacji, w większym stopniu odpowiadającej na ich potrzeby.

Działania podejmowane w ramach projektu mają wymiar narodowy, jak również europejski. W projekcie uczestniczą: ECPAT Nederland, Neglected Children Society z Bułgarii, Fundacja Dzieci Niczyje, Save the Children w Albanii, oddziały organizacji Terre des hommes – Child Relief w Albanii, Kosowie i na Węgrzech.

Inne organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem handlowi ludźmi oraz pomocą jego ofiarom to

Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu La Strada www.strada.org.pl

Fundacja Itaka www.zaginieni.pl

Wcześniejsze akty prawne regulujące kwestię przeciwdziałania procederowi handlu ludźmi.

Ustawa z 6 czerwca 1997 r- kodeks karny (Dz.U.nr 88,poz.553 z póżn. zm.) w wyniku ostatniej zmiany. zawiera definicję handlu ludźmi, określoną w art.115 § 22 

§ 22. Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

1. przemocy lub groźby bezprawnej,
2. uprowadzenia,
3. podstępu,
4. wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
5. nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
6. udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą – w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1-6.

Handel ludźmi to przestępstwo z art. 189a k.k. a pokrzywdzeni przeważnie są wykorzystywani do:

• prostytucji,
• przymusowej pracy, niewolnictwa,
• pornografii dziecięcej,
• handlu organami,
• żebractwa,
• nielegalnej adopcji,
• działań przestępczych (np. kradzieży)

Krajowe:

Zgodnie z treścią art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Protokół uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, stanowi źródło powszechnie obowiązującego prawa RP, gdyż został ratyfikowany przez stronę polską w styczniu 2003 r.

Do kwalifikacji prawnej zachowań osób zaangażowanych w proceder handlu ludźmi mogą aspirować następujące przepisy:

• art. 189 a k.k., (handel ludźmi),
• art. 203 k.k., (zmuszanie do prostytucji),
• art. 204 § 1,2 i 3 k.k. (stręczycielstwo, kuplerstwo i sutenerstwo),
• art.211 a k.k. nielegalna adopcja

Artykuł 189a k.k.

• § 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
• § 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Artykuł 204 k.k.

• § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto czerpie korzyści majątkowe z uprawiania prostytucji przez inną osobę.
• § 3. Jeżeli osoba określona w § 1 lub § 2 jest małoletnim, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
• § 4. uchylony

Artykuł 211a. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zajmuje się organizowaniem adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Artykuł 8. Przepisów wprowadzających Kodeks Karny – oddanie w stan niewolnictwa, uprawianie handlu niewolnikami.

Typy przestępstw z reguły "towarzyszące" handlowi ludźmi:

Proceder handlu ludźmi obejmuje zwykle szereg zachowań wyczerpujących ustawowe znamiona licznych przepisów Kodeksu Karnego.

Ofiara zostaje zwabiona za granicę pod pozorem dobrze płatnej pracy, a więc sprawcy wprowadzają ją w błąd i doprowadzają do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – art. 286 § 1 k.k.;.

W kraju docelowym ofiary bywają bite, pozbawione wolności, stosuje się wobec nich przemoc i groźby karalne zmuszając do określonych zachowań, zabiera się im dokumenty, okrada nawet z użyciem przemocy – art. 156, 157, 158 k.k., art. 189, 190, 191 k.k., art. 275, art. 278, art. 280 k.k.

Z handlem ludźmi związane są i inne przestępstwa – np. nielegalne przekroczenie granicy, obrót narkotykami, fałszowanie dokumentów (art. 264, art. 270 k.k., ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii.

Międzynarodowe

1. Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu handlu ludźmi
2. Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji
3. Traktat o Unii Europejskiej
4. Decyzja ramowa Rady Unii Europejskiej (2002/629/JHA z 19 lipca 2002 r.) w sprawie zwalczania handlu ludźmi
5. Decyzja Ramowa Rady Unii Europejskiej (2003/68/JHA z 22 grudnia 2003 r.) w sprawie walki z wykorzystywaniem seksualnym dzieci i dziecięcej pornografii
6. Dyrektywa Rady Unii Europejskiej (2004/81/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r.) w sprawie zezwolenia na pobyt wydawanego obywatelom państw trzecich będącym ofiarami handlu ludźmi albo będących wcześniej przedmiotem działań ułatwiających nielegalną migrację, którzy współpracują z właściwymi organami
7. MailScanner has detected a possible fraud attempt from "www.mswia.gov.pl" claiming to be Protokół o zapobieganiu oraz karaniu handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (przyjęty 15 listopada 2000 r.)
8. Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, prostytucji i dziecięcej pornografii (przyjęty w Nowym Jorku dnia 25 maja 2000 r.)
9. Report of the Experts Group on Trafficking in Human Beings
10. Raport Grupy Ekspertów UE - Wykaz zaleceń

Opracowanie: Anna Dzięgiel